Επαγγέλματα που σχετίζονται με το catering και το φαγητό, όπως σερβιτόροι, μάγειρες, σεφ ή barmen και barwomen, καθώς και οι θέσεις εργασίας υψηλών δεξιοτήτων, όπως διευθυντικά στελέχη, software developers κι ειδικοί μάρκετινγκ, είναι τα πιο περιζήτητα τουριστικά επαγγέλματα στην Ευρώπη, σύμφωνα με έρευνα του Cedefop, που είναι αποκεντρωμένος οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με αποστολή να συμβάλλει στην ανάπτυξη και υλοποίηση ευρωπαϊκών πολιτικών για την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση. Αξιοσημείωτο ότι το Cedefop, που ιδρύθηκε το 1975, έχει την έδρα του στην Ελλάδα από το 1995.
Ο Οργανισμός ανέλυσε στην περίοδο μεταξύ Ιουλίου 2018 και Δεκεμβρίου 2019 πάνω από 1,2 εκατομμύρια on-line αγγελίες ζήτησης εργαζομένων στον τουρισμό, εκ των οποίων 1,13 εκατ. αφορούσαν σε φιλοξενία και εστίαση, 93.000 σε γραφεία ταξιδίων και υπηρεσίες τουριστικών πρακτόρων και λιγότερες από 5.000 σε επιβατικές μεταφορές, αεροπορικές και θαλάσσιες.
Η ανάλυση ανέδειξε 17 τουριστικά επαγγέλματα, για τα οποία υπήρξαν πάνω από 10.000 αγγελίες στο εν λόγω διάστημα. Οι περισσότερες αφορούσαν τις ειδικότητες, που αναφέρθηκαν στην αρχή.
Η διαπίστωση από την ανάλυση είναι ότι ναι μεν τα ξενοδοχεία και οι τουριστικές επιχειρήσεις επενδύουν στην τεχνολογία, όπως το ψηφιακό check-in και check-out, ωστόσο ο ανθρώπινος παράγοντας είναι καθοριστικός στον τουριστικό τομέα και δεν πρόκειται να υποκατασταθεί, τουλάχιστον σε μεγάλη έκταση, από την τεχνολογία.
Οι ζητούμενες δεξιότητες
Νούμερο 1 ζητούμενη δεξιότητα από τους εργοδότες, σύμφωνα με την έρευνα, είναι η δυνατότητα ομαδικής εργασίας (43%) και ακολουθούν η προσαρμοστικότητα (42%) και η ευχέρεια στην εξυπηρέτηση πελατών (40%). Οριζόντια προσόντα όπως η ικανότητα ιεράρχησης προτεραιοτήτων (20%) και η καλή επικοινωνία (18%) φιγουράρουν επίσης πιο ψηλά στη λίστα από τη χρήση υπολογιστή (17%), τις γνώσεις γύρω από τις προδιαγραφές ποιότητας (16%) ή την ανάλυση αγοράς (8%).
Η απασχόληση στον ευρωπαϊκό τουρισμό
Μεταξύ 2000 και 2017, πάνω από 1,8 εκατ. θέσεις εργασίας δημιουργήθηκαν στον τουριστικό κλάδο στην Ευρώπη, αυξάνοντας τη συνολική απασχόληση σε 13 εκατ. άτομα. Ο τουρισμός,όμως, συνεισφέρει στη δημιουργία θέσεων εργασίας σε άλλα επαγγέλματα, που επωφελούνται από την τουριστική δραστηριότητα, όπως οι κατασκευές (πχ. ξενοδοχειακών μονάδων), το λιανεμπόριο, δεδομένου ότι οι τουρίστες πραγματοποιούν αγορές στη χώρα που επισκέπτονται, οι υπηρεσίες υγείας, κ.ά.
Ο τουρισμός εισφέρει το 5% στη συνολική απασχόληση στην ΕΕ, σε χώρες, όμως, όπως η Ελλάδα και η Ισπανία, το ποσοστό αυτό είναι πολύ υψηλότερο.
Οι σερβιτόροι, μάγειρες, bartenders, ξεναγοί και συνοδοί εκδρομών αντιστοιχούν περίπου στο 50% των θέσεων εργασίας στον κλάδο, ενώ το ένα τρίτο αφορά σε βοηθούς κουζίνας, διευθυντικά στελέχη φιλοξενίας και λιανεμπορίου, πωλητές, καθαριστές και βοηθούς και υπαλλήλους εξυπηρέτησης πελατών. Η απασχόληση σε σχεδόν όλα τα επαγγέλματα του κλάδου αυξήθηκε μεταξύ 2010 και 2020. Οι δε απασχόληση μεταξύ των βοηθών κουζίνας κι επεξεργασίας τροφίμων, των οδηγών και των μάνατζερς παρουσίασε τη μεγαλύτερη αύξηση, κατά τουλάχιστον 30%, στην ίδια περίοδο.
Ο τουρισμός εισάγει χιλιάδες νεαρούς στην εργασία
Ο κλάδος βασίζεται σε μεγάλο βαθμό σε εργαζόμενους με χαμηλότερα επίπεδα εκπαίδευσης. Για παράδειγμα, στους υποτομείς της φιλοξενίας και των υπηρεσιών εστίασης, που προσφέρουν πάνω από εννέα στις δέκα θέσεις εργασίας στον τουρισμό, μόλις ένας στους επτά εργαζόμενους είναι απόφοιτος της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης κι αυτό είναι η δεύτερη χαμηλότερη επίδοση μεταξύ του συνόλου των τομέων της ευρωπαϊκής οικονομίας.
Παράλληλα, το ένα τέταρτο των εργαζόμενων στον κλάδο εργάζονται εποχιακά ή προσωρινά, με το σχετικό ποσοστό να φτάνει ακόμα και στο 45% στην Ελλάδα, ενώ ο τομέας προσελκύει εργαζόμενους μικρότερης ηλικίας (37% κάτω των 35 ετών και 13% κάτω των 25), άρα μπορεί να θεωρηθεί ως σημείο εισόδου στην αγορά εργασίας για χιλιάδες νεαρούς αποφοίτους. Τα δύο τρίτα των απασχολούμενων είναι γυναίκες ή/και μετανάστες, δηλαδή μέλη ομάδων που θεωρούνται ευπαθείς ως προς την απασχόληση.
