Μία δικαστική απόφαση φέρνει τα πάνω-κάτω στον Τουρισμό: Παράνομη κρίνεται στη Γερμανία η ρήτρα καλύτερης τιμής, που επιβάλλει στους ξενοδόχους το Booking.com.
Την απόφαση έλαβε το Ανώτατο Ομοσπονδιακό Δικαστήριο της Γερμανίας για αστικές υποθέσεις, το Bundesgerichtshof (BGH), δηλαδή ο αντίστοιχος Άρειος Πάγος. Είχε προηγηθεί μακροχρόνια δικαστική διαμάχη.
Όπως είχε γράψει το ΧΡΗΜΑ & ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ, η Ένωση Ξενοδοχείων Γερμανίας (IHA) υποστηρίζει αγωγή κατηγορίας που ασκήθηκε από 2.000 ξενοδοχεία εναντίον της Booking.com στο Περιφερειακό Δικαστήριο του Βερολίνου. Η κίνηση αυτή των Γερμανών ξενοδόχων, έρχεται σε συνέχεια μιας εξόχως σημαντικής απόφασης του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης που δημοσίευσε το Νοέμβριο 2020, το ΧΡΗΜΑ & ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ, σύμφωνα με την οποία ξενοδοχείο που χρησιμοποιεί την πλατφόρμα της εταιρείας Booking.com μπορεί, κατ’ αρχήν, να την εναγάγει ενώπιον δικαστηρίου του κράτους μέλους όπου είναι εγκατεστημένο το ξενοδοχείο, ζητώντας να παύσει τυχόν κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης.
Η Ένωση δικαιολογεί τη δέσμευσή της να βοηθήσει τους ξενοδόχους στα δικαιώματά τους στο δικαστήριο. Από το 2004, η πύλη κρατήσεων έχει εφαρμόσει ρήτρες καλύτερης τιμής με τις οποίες απαγόρευσε στα συνδεδεμένα ξενοδοχεία να προσφέρουν δωμάτια σε χαμηλότερες τιμές, μέσω οποιουδήποτε άλλου καναλιού διανομής.
Με αυτές τις ρήτρες, η Booking.com προστατεύει το επιχειρηματικό της μοντέλο από κάθε ανταγωνισμό κατά παράβαση του αντιμονοπωλιακού νόμου, ο οποίος τελικά επέτρεψε στην εταιρεία να εισπράξει προμήθειες κρατήσεων έως και 50% της τιμής δωματίου από τους ξενοδόχους.
Αλλά τι ακριβώς είναι η «ρήτρα καλύτερης τιμής»;
H πλατφόρμα Booking έθετε ως προϋπόθεση στους ξενοδόχους, για να τους «προβάλει» στη σελίδα του, να συμμετάσχουν με την καλύτερη δυνατή τιμή. Εάν για παράδειγμα ο ξενοδόχος καταχωρηθεί στην Booking με τιμή δωματίου 50 ευρώ, δεν θα είχε δικαίωμα να προσφέρει το ίδιο δωμάτιο με λιγότερα από 50 ευρώ στη δική του ιστοσελίδα. Δεν θα μπορούσε να ζητήσει λιγότερα από 50 ευρώ ούτε στην περίπτωση που ο ενδιαφερόμενος εμφανιστεί στο ξενοδοχείο ή πάρει τηλέφωνο για να ενημερωθεί για τις τιμές, χωρίς να μπει στο Ίντερνετ.
Πολλοί δεν ήθελαν να συμμετάσχουν στην Booking με αυτές τις περιοριστικές προϋποθέσεις.
Από την άλλη πλευρά φοβούνταν ότι θα χάσουν πελάτες, καθώς η Booking, που ξεκίνησε το 1996 ως μία μικρή ολλανδική start-up, έχει εξελιχθεί σε μία από τις μεγαλύτερες πλατφόρμες για κρατήσεις ξενοδοχείων σε όλον τον κόσμο, διαθέσιμη σε 43 γλώσσες και με περισσότερες από 28 εκατομμύρια καταχωρήσεις δωματίων.
Τελικά η υπόθεση έφτασε στον γερμανικό Άρειο Πάγο το 2015, ο οποίος έκρινε ότι η «ρήτρα καλύτερης τιμής» δεν συνάδει με το γερμανικό και διεθνές δίκαιο περί ανταγωνισμού, καθώς εξασφαλίζει δεσπόζουσα θέση σε μία ηλεκτρονική πλατφόρμα που μπορεί να υπαγορεύει τους όρους της σε αντισυμβαλλόμενα ξενοδοχεία.
Η υπόθεση είχε όμως και συνέχεια.
Η πλατφόρμα Booking ανακοίνωσε ότι συμμορφώνεται με τη δικαστική απόφαση του 2015 και γι’ αυτό επιτρέπει στα ξενοδοχεία να δίνουν χαμηλότερες τιμές μέσω τηλεφώνου, όχι όμως στην ιστοσελίδα τους.
Η Επιτροπή Ανταγωνισμού επέμενε ότι ακόμη και αυτή η «μικρή ρήτρα καλύτερης τιμής» δυσχεραίνει τον ανταγωνισμό, όχι μόνο μεταξύ των ξενοδόχων, αλλά και ανάμεσα στις ίδιες τις ηλεκτρονικές πλατφόρμες για την κράτηση δωματίων. 2.000 ξενοδόχοι σε όλη τη Γερμανία υπέγραψαν ομαδική προσφυγή. Ξεκίνησε νέος δικαστικός μαραθώνιος, με το Εφετείο του Ντίσελντορφ να δικαιώνει την Booking. Ωστόσο, την Τρίτη το Ανώτατο Ομοσπονδιακό Δικαστήριο της Γερμανίας σε τελεσίδικη απόφαση φαίνεται να καταρρίπτει οριστικά, τουλάχιστον στη γερμανική επικράτεια, τη «ρήτρα καλύτερης τιμής».
«Απογοήτευση» στο Booking.com
Εκπρόσωπος της Booking εξέφρασε την απογοήτευσή του για τη δικαστική απόφαση, λέγοντας: «Μεταφράζουμε το περιεχόμενο σε πολλές γλώσσες, επενδύουμε εκατομμύρια σε διαφήμιση και στην εξυπηρέτηση του πελάτη και ευλόγως θα περιμέναμε από τα ξενοδοχεία να μας προσφέρουν τουλάχιστον την ίδια τιμή που προβλέπουμε στην ιστοσελίδα τους». Αντιθέτως, η Γερμανική Ένωση Ξενοδόχων (IHA), σχολιάζοντας την απόφαση, κάλεσε την Booking «να σεβαστεί επιτέλους τις διατάξεις του γερμανικού και του ευρωπαϊκού Δικαίου περί ανταγωνισμού, να προσαρμόσει τη λειτουργία της σε αυτό και να απέχει από περαιτέρω ενέργειες που φιμώνουν ή παρακάμπτουν τα αντισυμβαλλόμενα μέρη».
Η ίδια η Booking ισχυρίζεται ότι από το 2015 ούτως ή άλλως δεν έχει εφαρμόσει οποιαδήποτε «ρήτρα καλύτερης τιμής», ώστε να αποθαρρύνει πιθανές αγωγές για καταβολή αποζημιώσεων. Ωστόσο, μάλλον δεν θα αποφύγει τη νέα δικαστική περιπέτεια. Ήδη περίπου 2.000 ξενοδόχοι έχουν προσφύγει σε δικαστήριο του Βερολίνου, απαιτώντας αποζημίωση για τους περιορισμούς που ίσχυαν πριν από τη δικαστική απόφαση του 2015. Με τη νέα καταδικαστική απόφαση της Τρίτης δεν αποκλείεται να εμφανιστούν και άλλοι «ενδιαφερόμενοι» για αποζημιώσεις. Με την ανταγωνιστική πλατφόρμα HRS, που δραστηριοποιείται κυρίως εντός Γερμανίας, η IHA είχε προχωρήσει σε εξωδικαστικό συμβιβασμό για αντίστοιχη ρήτρα το 2019, εξασφαλίζοντας συνολικό ποσό αποζημίωσης τεσσάρων εκατομμυρίων ευρώ για περίπου 600 ξενοδοχεία.
Μεγάλο μερίδιο αγοράς για τις πλατφόρμες
Όπως επισημαίνει η οικονομική επιθεώρηση Handelsblatt oι πλατφόρμες τύπου Booking.com αποκτούν όλο και μεγαλύτερο μερίδιο στη γερμανική αγορά. Ενώ το 2013 το ποσοστό των κρατήσεων που γινόταν απευθείας στα ξενοδοχεία έφτανε το 64%, στα τέλη του 2019 είχε πέσει σε ποσοστό 58,5%. Κυρίαρχη θέση στην ευρωπαϊκή αγορά έχουν οι πλατφόρμες Booking, Expedia και HRS, που από κοινού έχουν εξασφαλίσει μερίδιο 92%. Αλλά μεταξύ των τριών η Booking ξεχωρίζει, καθώς διαθέτει μερίδιο αγοράς 68,4% στην Ευρώπη και 66,6% στη Γερμανία.
Με πληροφορίες από www.dw.com, Γιάννης Παπαδημητρίου (DPA, HB, ARD)
