Αρτεμις Σπηλιώτη
Οι ξενοδοχειακές μονάδες των υψηλών κατηγοριών, από 4 αστέρια και μέχρι luxury, είναι μεταξύ των μεγάλων κερδισμένων της φετινής τουριστικής σεζόν, καθώς τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο «έπιασαν» τις πληρότητες του 2019, που είναι το έτος αναφοράς (πληρότητες άνω του 90%), ενώ ο Οκτώβριος πάει καλά και αρκετές μονάδες θα παραμείνουν ανοιχτές και το πρώτο δεκαήμερο του Νοεμβρίου.
Ευχάριστη έκπληξη από τα έσοδα
Η έκπληξη ωστόσο έρχεται από το μέτωπο των εσόδων, καθώς σε αρκετές περιπτώσεις όχι μόνο «έπιασαν» αυτά του 2019 αλλά και τα ξεπέρασαν, καθώς οι υψηλότερες τιμές αντιστάθμισαν τις χαμηλότερες πληρότητες.
Όπως ανέφερε σε ανάρτησή του στο Τwitter, πριν από μερικές ημέρες, ο Φώτης Κοκοτός της «Ελούντα ΑΕ», ιδιοκτήτριας των τριών πολυτελών ξενοδοχείων στο Λασίθι, των Elounda Peninsula, Elounda Mare, και Porto Elounda, οι μονάδες θα μείνουν ανοιχτά ολόκληρο τον Οκτώβριο, ενώ ειδικά το Εlounda Paninsula «θα πάει ως 7 Νοεμβρίου (έχοντας προ πολλού ξεπεράσει σε τζίρο το σύνολο του 2019!). H δουλειά θα συνεχιστεί τον χειμώνα με επενδύσεις σε βελτιώσεις και ανακαινίσεις».
Μπορεί οι πεντάστερες και luxury μονάδες να απευθύνονται σε βαριά πορτοφόλια και να μην αφορούν την πλειοψηφία των τουριστών, ωστόσο αναδεικνύουν τη δυναμική του ελληνικού τουρισμού και τις δυνατότητες περαιτέρω ανάπτυξης με ποιοτικά χαρακτηριστικά και όχι απλώς με ποσοτικά, δείχνοντας τον δρόμο και για τις μικρότερες τουριστικές μονάδες.
Αναβάθμιση του ελληνικού τουρισμού και επενδύσεις
Οσο κινούμαστε προς την κατεύθυνση της ποιοτικής αναβάθμισης του ελληνικού τουρισμού και της επιμήκυνσης της τουριστικής σεζόν, αναδεικνύεται και η ανάγκη για επενδύσεις, όχι μόνο σε υποδομές αλλά και σε ανθρώπινο δυναμικό, καθώς και στην τουριστική εκπαίδευση.
Φέτος πολλές επιχειρήσεις του κλάδου αντιμετώπισαν δυσκολίες στην εύρεση εξειδικευμένου προσωπικού και εκτιμάται ότι αυτή είναι μια από τις σημαντικότερες προκλήσεις που θα κληθεί να αντιμετωπίσει η «βαριά βιομηχανία» της χώρας μας τα επόμενα χρόνια.
Ενδεικτικό πάντως των πολύ καλών επιδόσεων σε επίπεδο εσόδων είναι ότι πολλά ξενοδοχεία αποφάσισαν να «βγουν» νωρίτερα από τα μορατόρια των τραπεζών, καθώς είχαν εξασφαλίσει την απαραίτητη ρευστότητα ώστε να ανταποκριθούν στις δανειακές και άλλες υποχρεώσεις τους. Υπενθυμίζεται ότι τα μορατόρια για τα δάνεια των ξενοδοχείων λήγουν στη συντριπτική τους πλειονότητα στο τέλος του χρόνου.
Από την αρχή της πανδημίας -την άνοιξη του 2020- οι τράπεζες επέλεξαν να στηρίξουν τον ξενοδοχειακό κλάδο και κατ’ επέκταση το ελληνικό τουρισμό, καθώς άμεσα ή έμμεσα συμβάλλει στο 21% του ΑΕΠ και στο 22% της απασχόλησης. Είναι χαρακτηριστικό ότι στις εκθέσεις όλων των διεθνών οίκων (αλλά και στις προβλέψεις του οικονομικού επιτελείου) για την πορεία της ελληνικής οικονομίας και ειδικότερα του ΑΕΠ γίνεται ειδική αναφορά την πορεία του τουρισμού.
Οι εκτιμήσεις για το σύνολο της σεζόν -που για τη μεγάλη πλειονότητα ολοκληρώνεται τις επόμενες μέρες- κάνουν λόγο για έσοδα στο 55%-60% αυτών του 2019 καθώς χάθηκαν οι πρώτοι μήνες λόγω των περιορισμών που «επέβαλε» η πανδημία σε όλο τον πλανήτη. Περιορισμοί που όμως έκαναν εντονότερη την ανάγκη των ανθρώπων να ταξιδέψουν, να διασκεδάσουν και να ξοδέψουν περισσότερο, αναβαθμίζοντας και το «πακέτο» των διακοπών τους, κάνοντας και… υπερβολές που προ πανδημίας δεν ήταν στη φιλοσοφία ή στο πρόγραμμά τους.
Επιπρόσθετα, η προτίμηση προς τα ξενοδοχεία υψηλότερων κατηγοριών οφείλεται εν πολλοίς στην πεποίθηση -και όχι άδικα- ότι εκεί υιοθετούνται και εφαρμόζονται αυστηρότερα υγειονομικά πρωτόκολλα τόσο σε επίπεδο πρόληψης όσο και καλύτερης διαχείρισης πιθανού κρούσματος.
Οι προοπτικές για το 2022 και η ευκαιρία του Ταμείου Ανάκαμψης
Σε… ανέλπιστα υψηλά επίπεδα κινούνται οι προκρατήσεις για το 2022 αλλά είναι νωρίς ακόμα για προβλέψεις, καθώς δεν είναι ακόμα σαφές πόση διάρκεια και ένταση θα έχει η ενεργειακή κρίση και κατά συνέπεια το βάθος των επιπτώσεων που θα έχει στις οικονομίες οι οποίες παραδοσιακά τροφοδοτούν τον ελληνικό τουρισμό (Βρετανία, Γερμανία).
Tις προηγούμενες ημέρες ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ Γιάννης Ρέτσος, από το βήμα του συνεδρίου «Κύκλος Ιδεών», εκτίμησε ότι το 2022 ίσως «πιάσει» τα νούμερα του 2019, ενώ ο CEO της Sani/Ikos Group και επίτιμος πρόεδρος του ΣΕΤΕ Ανδρέας Ανδρεάδης είχε γράψει στο Τwitter: «Εκτιμώ επιβεβαίωση του σεναρίου για τουριστικά έσοδα το ’21 κοντά στα 2/3 του 19 (~12 δισ. €) με μέσο έσοδο ανά επισκέπτη >20% & έσοδα Αυγούστου-Οκτωβρίου όσα το ’19. Οι πρώτες προκρατήσεις από Αγγλία για 2022 εξαιρετικές. Το πλήρες τουριστικό comeback της χώρας είναι πλέον ορατό».
Σύμφωνα με τον Γιάννη Ρέτσο, για να αντέξουμε ως προορισμός και να υποδεχόμαστε πολύ κόσμο για μεγάλη περίοδο, θα πρέπει να αυξήσουμε την τουριστική δραστηριότητα με άλλους τομείς. Να βελτιώσουμε τα υλικά που προσφέρουμε τους τουρίστες ώστε να είμαστε ανταγωνιστικοί. «Και για να το κάνουμε αυτό, θα πρέπει να διασυνδεθούμε με τον ελληνικό πρωτογενή τομέα και την ελληνική παραγωγή. Αυτό είναι τεράστια πρόκληση και απαιτείται αλλαγή νοοτροπιών και κοινό πεδίο συνεννόησης».
Είναι σαφές ότι ο παγκόσμιος τουρισμός μπαίνει σταδιακά σε φάση επιστροφής στα προ πανδημίας επίπεδα, ενδεχομένως με διαφορετικά χαρακτηριστικά, καθώς αναμένεται να ενταθεί ο ανταγωνισμός μεταξύ των χωρών των οποίων οι οικονομίες στηρίζονται στον τουρισμό, όπως π.χ. η Ισπανία, η Ιταλία αλλά και η Τουρκία σε ό,τι αφορά τη «γειτονιά μας». Αποτελεί στοίχημα αν και τα επόμενα χρόνια, όταν όλοι οι προορισμοί θα έχουν ανοίξει κανονικά, η Ελλάδα θα συνεχίσει να προσελκύει «βαριά πορτοφόλια», αλλά και ποιοτικό τουρισμό για όλα τα βαλάντια.
Ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ υπογραμμίζει ότι οι επισκέπτες ζητούν πλέον υψηλής ποιότητας προϊόν που δεν έχει να κάνει μόνο με τις πάγιες εγκαταστάσεις ενός ξενοδοχείου, αλλά με το σύνολο της υπηρεσίας. Και ζήτησε την εκκίνηση μιας συζήτησης για το πώς θα συνεχιστεί η αναπτυξιακή πορεία του τουρισμού που μπορεί να συμπαρασύρει και άλλους τομείς της οικονομίας «ώστε το ποσοστό του τουρισμού στο ΑΕΠ να παραμείνει υψηλό, με το ΑΕΠ όμως υψηλότερο», όπως ανέφερε ο Γιάννης Ρέτσος.
Αναγκαία η ενίσχυση των υποδομών
Πρόσφατα σε συνέδριο του ΙΟΒΕ, ο Φώτης Κοκοτός, μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ), αναφερόμενος στη συμβολή που μπορεί και πρέπει να έχει το Ταμείο Ανάκαμψης στον τουρισμό σημείωσε ότι θα χρηματοδοτηθεί η ψηφιακή αναβάθμιση του τουρισμού, αλλά και κρίσιμες υποδομές που σχετίζονται με το τουριστικό προϊόν. Όπως είπε, είναι αναγκαίο να ενισχυθούν υποδομές νησιών, όπως της Μυκόνου και της Σαντορίνης, ώστε να μπορέσουν να υποδεχθούν τα εκατομμύρια επισκεπτών. Υπογράμμισε ότι είναι ανάγκη να εστιάσουμε στην αναβάθμιση της ποιότητας των υπηρεσιών που παρέχει η χώρα στους επισκέπτες.
Για τον Αλέξανδρο Βασιλικό, πρόεδρο του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος, που εκπροσωπεί όλα τα ξενοδοχεία, όλων των κατηγοριών, η επανεκκίνηση δεν σημαίνει αυτόματα και ανάκαμψη. Στην τελευταία συνεδρίαση του διοικητικού συμβουλίου του ΞΕΕ (13/10) με προσκεκλημένο τον υπουργό Τουρισμού Βασίλη Κικίλια, επεσήμανε τις έντονες διαφοροποιήσεις που υπάρχουν κυρίως σε ό,τι αφορά τα 12μηνης λειτουργίας ξενοδοχεία των πόλεων και του ορεινού όγκου της χώρας.
Η ελληνική φιλοξενία, είπε ο Αλ. Βασιλικός, έχει ανάγκη μακροπρόθεσμου σχεδιασμού στις κατευθύνσεις της βιωσιμότητας, του ψηφιακού μετασχηματισμού, της δημιουργίας νέων υποδομών και της αναβάθμισης των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού, κατευθύνσεις που συνάδουν απόλυτα με τις προτεραιότητες της ευρωπαϊκής οικονομίας, όπως αποτυπώνονται στους στόχους του Ταμείου Ανάκαμψης και του σχεδίου «Ελλάδα 2.0».
