Ραγδαίους ρυθμούς αύξησης εμφανίζουν οι πωλήσεις και οι τιμές των σούπερ γιοτ διεθνώς και ακόμα μεγαλύτερους αυτές που αφορούν ελληνικά συμφέροντα.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με στοιχεία της VesselsValue, οι πωλήσεις superyachts, θαλαμηγών με μήκος άνω των 30 μέτρων, το 2021 αυξήθηκαν κατά 77% σε σχέση με το 2020 και κατά 100% σε σχέση με το 2019, στις 887 θαλαμηγούς.
Την ίδια ώρα, έγκυρες πηγές της ελληνικής αγοράς εξηγούν στην «Κ» πως οι πωλήσεις σούπερ γιοτ από Ελληνες σε Ελληνες ή από Ελληνες σε ξένους, και το αντίστροφο, τριπλασιάστηκαν πέρυσι. Η δυναμική που εμφανίζει η ελληνική αγορά yachting τα τελευταία έτη, τόσο ως προορισμός όσο και ως χώρα στην οποία ελλιμενίζονται και πραγματοποιούν πλόες τέτοια σκάφη, είναι ισχυρή, εξηγούν κύκλοι της αγοράς. Αλλά δεν είναι μόνον αυτά.
Ωθηση από την πανδημία
Οπως εξηγεί μιλώντας στην «Κ» ο πρόεδρος του Greek Yachting Association (Ελληνικός Σύνδεσμος Θαλάσσιου Τουρισμού) Μιχάλης Σκουλικίδης, από το φθινόπωρο του 2020 και μετά παρατηρήθηκε σημαντικότατη αύξηση πωλήσεων μεγάλων σκαφών αναψυχής. Η εν λόγω αύξηση αποδίδεται τόσο στο γεγονός ότι η πανδημία προσανατόλισε ανθρώπους υψηλότερων εισοδημάτων στην ασφάλεια των ιδιωτικών διακοπών που διασφαλίζει ένα τέτοιο σκάφος αναψυχής, όσο όμως και στην προοπτική απόδοσης μιας επένδυσης σε μεταχειρισμένα σκάφη, τα οποία με το να ναυλώνονται μπορούν να καλύψουν μέρος των λειτουργικών τους εξόδων, ιδανικά και τμήμα του κεφαλαίου, έως ότου μεταπωληθούν. Επιπλέον, επειδή η σύγχρονη τεχνολογία δίνει λύσεις συνδεσιμότητας κορυφαίας ποιότητας με τις οποίες είναι εξοπλισμένα αυτά τα σκάφη, πολλοί επιλέγουν να περνούν ακόμα περισσότερο χρόνο σε αυτά εργαζόμενοι εν πλω.
Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Greek Yachting Association, οι συναλλαγές που αφορούν Ελληνες αγοραστές το τελευταίο διάστημα ήταν έντονα αυξημένες και εκτιμάται ότι αγοράστηκαν πέρυσι από ελληνικά συμφέροντα περισσότερα από 30 σούπερ γιοτ, δηλαδή θαλαμηγοί μήκους άνω των 25-30 μέτρων. Πολλά εξ αυτών ναυλώνονται ήδη στην αγορά. Η δυναμική αυτών των συναλλαγών σε μεταχειρισμένα γιοτ δεν αναμένεται να υποχωρήσει σύντομα.
Ενας επιπλέον λόγος είναι η αδυναμία εξεύρεσης ετοιμοπαράδοτων καινούργιων σούπερ γιοτ, με τα ναυπηγεία διεθνώς να δίνουν πλέον ημερομηνίες παράδοσης από το 2024 και μετά. Στον τομέα των ακόμα μεγαλύτερων καινούργιων σκαφών, τα ναυπηγεία έχουν μηδενική διαθεσιμότητα για τα επόμενα δύο χρόνια και οι παραγγελίες για νεότευκτα megayachts άνω των 45 μέτρων παίρνουν ημερομηνίες παράδοσης για το 2026.
Περιμένει ο Τζεφ Μπέζος
Αλλωστε και στα πολύ μεγάλα γιοτ οι συναλλαγές μεταχειρισμένων διεθνώς βρίθουν από τη συμμετοχή δισεκατομμυριούχων, οι οποίοι συχνά πυκνά επιλέγουν τα ελληνικά νερά για πλόες: Σύμφωνα με το Bloomberg Billionaires Index, ο Τζεφ Μπέζος, ο οποίος έχει καθαρή περιουσία 174,7 δισεκατομμυρίων δολαρίων, ακόμα περιμένει την παράδοση ενός ιστιοπλοϊκού γιοτ μήκους 127 μέτρων από ναυπηγείο στην Ολλανδία, ενώ ο Στίβεν Σπίλμπεργκ περιμένει επίσης μια παραγγελία του, αφού πούλησε το παλιό του megayacht, για το οποίο ζητούσε 158 εκατομμύρια δολάρια.
Οι διαταραχές στην εφοδιαστική αλυσίδα παγκοσμίως και οι ελλείψεις σε εξειδικευμένους τεχνίτες αναφέρονται ως πρόσθετοι λόγοι για το ράλι των τιμών αλλά και την αύξηση των συναλλαγών σε μεταχειρισμένα. Τα σούπερ γιοτ δεν θεωρούνται συνήθως επενδύσεις, σημειώνει το Bloomberg. Η πτώση της τιμής ενός καινούργιου σκάφους μόλις πέσει στο νερό είναι μεγάλη και το ετήσιο λειτουργικό κόστος υψηλό, συχνά κοντά στο 10% της αξίας του σκάφους. Αλλά η στενή αγορά σήμαινε ότι οι αξίες για τα καλομεταχειρισμένα εκτινάχθηκαν μόνο κατά το 2021 από 5% έως 8% υψηλότερα από ό,τι αγοράστηκαν νεότευκτα, εκτιμά ο αναλυτής της VesselsValue.Τα αυξανόμενα επιτόκια και οι διακυμάνσεις στα χρηματιστήρια είναι απίθανο να μειώσουν τις τιμές, εκτιμά το Bloomberg, επικαλούμενο την έλλειψη διαθέσιμων προς πώληση γιοτ, όπως προαναφέρθηκε και για την Ελλάδα. «Τα σούπερ γιοτ χρειάζονται χρόνια για να κατασκευαστούν και οι αγοραστές που θέλουν αμέσως σκάφη έχουν εξαντλήσει την αγορά μεταχειρισμένων. Απλώς δεν υπάρχουν αρκετά διαθέσιμα για αγορά», δηλώνει στο Bloomberg o Sam Tucker, επικεφαλής αναλυτής για τα superyachts στο VesselsValue.
Ελληνική πρωτιά
Πέραν των αγοραπωλησιών, η Ελλάδα διαπρέπει και στις ναυλώσεις αλλά και στις προτιμήσεις των ναυλωτών ως προορισμός: η Ελλάδα έχει μέχρι στιγμής τον υψηλότερο αριθμό ναυλώσεων θαλαμηγών μήκους άνω των 20 μέτρων σε σύγκριση με όλους τους υπόλοιπους προορισμούς διεθνώς για το καλοκαίρι του 2022, με επιβεβαιωμένες κρατήσεις σχεδόν στα δύο τρίτα του διαθέσιμου στόλου, αναφέρουν πηγές της αγοράς.
Η καλοκαιρινή σεζόν του 2022 έχει ξεκινήσει δυνατά παγκοσμίως, με πολλές επιβεβαιωμένες κρατήσεις. Η δυνατότητα να ναυλώσουν οι πελάτες σκάφη με πλήρως εμβολιασμένα πληρώματα, το ενδιαφέρον για εξερεύνηση καινούργιων περιοχών και η αναμενόμενη χαλάρωση των ταξιδιωτικών περιορισμών αποτελούν παράγοντες που οδηγούν σε αύξηση της ζήτησης κατά τη διάρκεια της νέας σεζόν, ιδιαίτερα στη Μεσόγειο.
Ωστόσο, η Ελλάδα έχει αναδειχθεί σε παγκόσμια πρωταθλήτρια, αφού το 2021 παρέμεινε για δεύτερη χρονιά ο νούμερο ένα προορισμός για ναυλώσεις σκαφών παγκοσμίως, με μερίδιο αγοράς 24% επί του συνόλου των εβδομάδων κρατήσεων. Η ζήτηση υπερέβη την προσφορά και η Ελλάδα ξεπέρασε τη Γαλλία (19%) και την Ιταλία (17%), που παραδοσιακά αποτελούν τους πιο δημοφιλείς καλοκαιρινούς προορισμούς, σύμφωνα με στοιχεία της International Yacht Company (IYC).
8.538 superyachts
Πλέον υπάρχουν 8.538 superyachts (θαλαμηγοί άνω των 30 μέτρων) στον κόσμο και περίπου 350 από αυτά βρίσκονται στην Ελλάδα. Είναι ενδιαφέρον, δε, ότι η Ελλάδα διαθέτει έναν από τους μεγαλύτερους στόλους πολύ μεγάλων σκαφών αναψυχής (μήκους άνω των 40 μέτρων) παγκοσμίως. Σύμφωνα με έρευνα του 2018, από τα σχεδόν 4.795 τέτοια γιοτ στον κόσμο, τα 407 ανήκουν σε πολίτες των ΗΠΑ, που έχουν τα περισσότερα, με τους Ρώσους να ακολουθούν (168) και στην τρίτη θέση είναι οι Ελληνες (107). Τα μεγέθη αυτά έχουν βεβαίως αυξηθεί περαιτέρω έκτοτε, όπως προαναφέρθηκε, με τους Ελληνες να εκτιμάται πως έχουν πλησιάσει τα 150 τέτοια γιοτ.
Αξίζει να σημειωθεί πως αν η ανάλυση περιλάβει και λίγο μικρότερα σκάφη, από 24 μέτρα και άνω, τότε οι πωλήσεις γιοτ παγκοσμίως ξεπέρασαν πέρυσι τα 1.120 σκάφη. To 2021 έκλεισε, έτσι, με άνοδο της τάξεως του 40% σε σύγκριση με το 2020 και στο +50% σε σύγκριση με το 2019 (πάντα για 24 μέτρα και άνω).
Λείπουν μαρίνες με υποδομές για ελλιμενισμό μεγάλων σκαφών
Οι μεγάλες ελλείψεις σε υποδομές για τον ελλιμενισμό των ολοένα και αυξανόμενων αλλά και μεγαλύτερων σκαφών αναψυχής που συρρέουν στην Ελλάδα από Ελληνες ή ξένους ιδιοκτήτες και ναυλωτές, έχουν οδηγήσει και σε επιτάχυνση του προγράμματος αξιοποίησης των μαρινών που βρίσκονται ακόμα υπό τον έλεγχο του Δημοσίου.
Νέοι διαγωνισμοί
Ετσι, το ΤΑΙΠΕΔ εντός των επόμενων εβδομάδων αναμένεται να προκηρύξει διαγωνισμούς με σκοπό την παραχώρηση της μαρίνας για mega yacht στην Κέρκυρα αλλά και τη μαρίνα στη Λευκίμμη, ενώ σε εξέλιξη βρίσκεται ο διαγωνισμός για τη μαρίνα της Καλαμαριάς στη Θεσσαλονίκη. Παράλληλα, «τρέχει» διαγωνιστική διαδικασία και για τις μαρίνες της Ιτέας και της Πύλου. Από την πλευρά του το υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής έχει δρομολογήσει σημαντικά κονδύλια για τη βελτίωση λιμενικών υποδομών σε νησιωτικές περιοχές της χώρας, και όχι μόνο. Το ζήτημα της αναβάθμισης των ελληνικών μαρινών είναι κρίσιμο για την περαιτέρω ανάπτυξη του θαλάσσιου τουρισμού.
Η έλλειψη οργανωμένων μαρινών σε πολλούς προορισμούς αλλά και ο περιορισμένος αριθμός θέσεων στις υπάρχουσες δημιουργεί δυσκολίες στους ιδιοκτήτες σκαφών. Αντίστοιχα, υπάρχει επιπλέον ανάγκη καλύτερων υποδομών και οργάνωσης, ιδίως σε ιδιαίτερα δημοφιλείς νησιωτικούς προορισμούς, ώστε να εξυπηρετούνται καλύτερα οι ανάγκες των τουριστών και των σκαφών που επισκέπτονται τη χώρα κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών μηνών.
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της διαΝΕΟσις, εάν αναπτύσσονταν σωστά όλες οι απαραίτητες λιμενικές υποδομές στη χώρα, το yachting θα μπορούσε να προσθέτει ετησίως αξία μεγαλύτερη του 1,6 δισ. στην οικονομία. «Υπάρχει μια ευκαιρία για την ελληνική οικονομία που περνάει ανεκμετάλλευτη: Μολονότι το τουριστικό προϊόν της χώρας μας είναι εξαιρετικά υψηλής ποιότητας, υστερούμε πολύ σε υποδομές. Από τους 168 “τουριστικούς λιμένες” που έχουν χωροθετηθεί με τον νόμο στην Ελλάδα, μόνο οι 37 λειτουργούν. Τα έσοδα που χάνουμε από ανταγωνιστικές χώρες όπως η Κροατία, η Τουρκία και η Ιταλία είναι πολύ μεγάλα», διαπιστώνει η διαΝΕΟσις.
Μόνο στην Ευρωπαϊκή Ενωση ο θαλάσσιος τουρισμός εν γένει, ένα έτος πριν από την πανδημία, είχε κύκλο εργασιών 231 δισ. και έδινε δουλειά σε 2,8 εκατομμύρια ανθρώπους. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, ο αριθμός των σκαφών αναψυχής παγκοσμίως υπολογίζεται στα 30 εκατ. σκάφη, με το 90% να είναι μικρού μεγέθους, με μήκος κάτω των 8 μέτρων – 6 εκατομμύρια από αυτά υπολογίζεται ότι βρίσκονται στην Ευρώπη.
170.000 σκάφη
Στη χώρα μας υπολογίζεται ότι υπάρχουν περίπου 170.000 σκάφη αναψυχής, εκ των οποίων 6.109 ήταν επαγγελματικά (2019). Πρόκειται γενικά για μια αγορά που ακμάζει και στην Ελλάδα – την περίοδο 2014-2018 ο μέσος ετήσιος ρυθμός ανάπτυξης του κλάδου ήταν 3,4%, με το 80% της ζήτησης να προέρχεται από αλλοδαπούς.
