Ο πόλεμος στην Ουκρανία, αν και πρωτίστως είναι μια ανθρωπιστική καταστροφή, έχει ανατρέψει τις ελπίδες για ανάκαμψη του τουρισμού στην Ευρώπη αυτό το καλοκαίρι. Όχι μόνο οι Ρώσοι τουρίστες θα είναι ανεπιθύμητοι σε πολλούς προορισμούς, αλλά θα δυσκολευτούν να φτάσουν εκεί, λόγω των απαγορεύσεων στις ρωσικές αεροπορικές εταιρείες και των περιορισμών στη χρήση του εναέριου χώρου.
Αυτό αναφέρει σε νέα του μελέτης το Economist Intelligence Unit (EIU), υπογραμμίζοντας ότι οι κυρώσεις στη Ρωσία, ο υψηλός πληθωρισμός και η απώλεια Ρώσων και Ουκρανών
επισκεπτών τους «ανάγκασαν» να υποβαθμίσουν τις τουριστικές προβλέψεις για την Ευρώπη.
Οι αναλυτές του EIU προσθέτουν ότι , εκατομμύρια Ουκρανοί εξαναγκάζονται να μετεγκατασταθούν στο εξωτερικό λόγω της εισβολής, αλλά ως πρόσφυγες και όχι ως τουρίστες.
Επιπροσθέτως, σε ολόκληρη την Ευρώπη, ο πόλεμος ανέβασε τις ήδη υψηλές τιμές των εμπορευμάτων, ιδιαίτερα για τα τρόφιμα και την ενέργεια, αυξάνοντας το κόστος για τις φορτωμένες με χρέη αεροπορικές εταιρείες, ξενοδοχεία και εστιατόρια. Οι υψηλές τιμές θα περιορίσουν επίσης το διαθέσιμο εισόδημα των καταναλωτών, καθιστώντας τις διακοπές λιγότερο προσιτές ακόμα και αν επανέλθει η εμπιστοσύνη των καταναλωτών.
Τονίζουν επίσης ότι ο πόλεμος θα επηρεάσει την τουριστική βιομηχανία της Ευρώπης με τέσσερις τρόπους: απώλεια Ρώσων και Ουκρανών τουριστών, περιορισμοί στις αεροπορικές εταιρείες και χρήση του εναέριου χώρου, · υψηλότερο κόστος τροφίμων και καυσίμων, και ένα μεγάλο χτύπημα στην εμπιστοσύνη των ταξιδιωτών και στο διαθέσιμο εισόδημα.
Η απώλεια Ρώσων και Ουκρανών τουριστών θα γίνει ευρέως αισθητή
Στην έκθεση επισημαίνεται ότι πριν η πανδημία διακόψει τις παγκόσμιες τουριστικές ροές, η Ρωσία ήταν η 11η μεγαλύτερη πηγή τουριστών στον κόσμο και η Ουκρανία η 13η. Με βάση τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού, υπολογίζεται ότι ότι οι δύο χώρες αντιπροσώπευαν 75 εκατομμύρια τουριστικές αναχωρήσεις, ή το 5% του παγκόσμιου συνόλου, το 2019.
Όσον αφορά τις τουριστικές δαπάνες, οι συνεισφορές των Ρώσων και των Ουκρανών ήταν ακόμη πιο σημαντικές, καθώς αντιπροσωπεύουν συνολικά 50 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ (περίπου 8% του παγκόσμιου συνόλου) το 2019·
Ωστόσο, τώρα οι περισσότεροι Ρώσοι και Ουκρανοί τουρίστες θα εξαφανιστούν από την Ευρώπη καθώς ο πόλεμος και οι κυρώσεις έπληξαν τα ταξίδια και τις οικονομίες των δύο χωρών.
Οι χώρες που πλήττονται περισσότερο
Σε απόλυτους αριθμούς, η Τουρκία ήταν ο πιο δημοφιλής προορισμός και για τα δύο έθνη το 2018, προσελκύοντας 6 εκατομμύρια Ρώσους και 1,4 εκατομμύρια Ουκρανούς τουρίστες, που
αντιστοιχούσαν στο 16% των συνολικών τουριστικών αφίξεων της Τουρκίας εκείνο το έτος. Μερικά εκατομμύρια Ρώσοι κατευθύνονται σε ασιατικές χώρες, όπως η Ταϊλάνδη και η Κίνα, και γειτονικά έθνη όπως το Καζακστάν, τα οποία μπορεί να είναι ακόμα ανοιχτά σε αυτούς.
Ωστόσο, η Πολωνία και η Ιταλία, δύο άλλοι δημοφιλείς προορισμοί, έχουν πλέον «κλείσει» για τους Ρώσους.
Ορισμένοι μικρότεροι τουριστικοί προορισμοί, με στενότερους δεσμούς με τη Ρωσία ή την Ουκρανία, θα πληγούν ακόμη περισσότερο. Το 2019 οι Ρώσοι αντιπροσώπευαν το 20%, το 29% και το 36% όλων των τουριστών που επισκέφθηκαν την Κύπρο, το Μαυροβούνιο και τη Λετονία αντίστοιχα.
Εν τω μεταξύ, η απώλεια τουριστικών δαπανών θα γίνει αισθητή σε προορισμούς που προσελκύουν τους πλουσιότερους Ρώσους και Ουκρανούς επισκέπτες, οι οποίοι συνήθως θα ξόδευαν πολλά σε ξενοδοχεία, εστιατόρια και πολυτελή καταστήματα. Αυτές περιλαμβάνουν πόλεις όπως το Μιλάνο, το Λονδίνο και το Παρίσι, καθώς και δημοφιλείς λουτροπόλεις όπως το Κάρλοβι Βάρι στην Τσεχική Δημοκρατία ή το Μπάντεν Μπάντεν στη Γερμανία.
Άλλοι ταξιδιώτες μπορεί να αποθαρρυνθούν από τον πόλεμο
Σύμφωνα με τους αναλυτές του EIU η εισβολή μπορεί να επηρεάσει τις κρατήσεις εν γένει, και από άλλους ταξιδιώτες, αν και ο πλήρης αντίκτυπος δεν θα γίνει σαφής παρά μόνο μετά την περίοδο του Πάσχα. Οι ταξιδιωτικοί πράκτορες αναφέρουν ότι οι ευρωπαϊκές κρατήσεις από τις ΗΠΑ καθυστερούν, μετά την αύξηση στις αρχές του 2022 παρά τους ταξιδιωτικούς περιορισμούς που σχετίζονται με την Covid.
Η OAG, ένας πάροχος δεδομένων αεροπορικών εταιρειών, αναφέρει ότι αρκετές προγραμματισμένες πτήσεις προς χώρες όπως η Φινλανδία και η Σουηδία, καθώς και σε μεγάλο μέρος της Ανατολικής Ευρώπης, αναβλήθηκαν λόγω της γεωγραφικής τους εγγύτητας με τον πόλεμο.
Εν τω μεταξύ, η ίδια η Ρωσία θα χάσει διεθνείς αφίξεις τουριστών, οι οποίες έφταναν τα 25 εκατομμύρια ετησίως, οι περισσότερες από τις οποίες προέρχονταν από την Ουκρανία. Η Ουκρανία, με τη σειρά της, θα χάσει περίπου 14 εκατομμύρια τουρίστες ετησίως, πολλοί από αυτούς από τη Ρωσία.
Οι περισσότερες από τις οδικές διαδρομές μεταξύ των δύο χωρών είναι πλέον αποκλεισμένες από άρματα μάχης και πυραύλους και είναι απίθανο να ανοίξουν ξανά σύντομα.
Οι αεροπορικές εταιρείες μειώνουν τις πτήσεις
Ο πόλεμος και οι κυρώσεις επηρεάζουν άμεσα την αεροπορική βιομηχανία, η οποία είχε επιστρέψει σιγά σιγά στην κανονικότητα μετά από μια καταστροφική πανδημία. Στο πλαίσιο των κυρώσεων, τα ρωσικά αεροπλάνα απαγορεύονται πλέον από τον εναέριο χώρο της ΕΕ, του Ηνωμένου Βασιλείου και των ΗΠΑ, και τα αεροπλάνα που πετούν από τα δυτικά έχουν αποκλειστεί από τον ρωσικό εναέριο χώρο και αποφεύγουν την Ουκρανία υπό τον φόβο των πυραυλικών επιδρομών.
Πολλές από τις πιο άμεσες διεθνείς διαδρομές από την ανατολή προς τη δύση είναι πλέον αδύνατες, αναγκάζοντας τις αεροπορικές εταιρείες να πετούν πιο βόρεια ή νότια. Επιπλέον, η Ρωσία έχει
κατασχέσει ξένα αεροπλάνα που εξακολουθούν να βρίσκονται στο έδαφός της και ο αερομεταφορέας της, η Aeroflot, έχει σταματήσει τις περισσότερες διεθνείς πτήσεις της.
Κρίνοντας από τα αποτελέσματά της το 2021, μόνο η Aeroflot θα χάσει τώρα κατά μέσο όρο περίπου 1 εκατομμύριο επιβάτες, ή έσοδα 550 εκατομμυρίων δολαρίων ανά μήνα. Η Ρωσία θα χάσει επίσης τα βαριά τέλη – μερικά από τα υψηλότερα στον κόσμο – που χρέωνε τις ξένες αεροπορικές εταιρείες για τη χρήση του ρωσικού εναέριου χώρου. Ά
‘Αλλες αεροπορικές εταιρείες θα υποφέρουν επίσης.
Στις 4 Απριλίου, η OAG υπολόγισε ότι περίπου 28 εκατομμύρια θέσεις έχουν αφαιρεθεί από τα προγράμματα πτήσεων για τους επόμενους τρεις μήνες — μείωση 2% από έτος σε έτος. Ωστόσο, αν και ορισμένες από αυτές τις περικοπές ήταν ως απάντηση στις κυρώσεις, ο κύριος λόγος ήταν οι επίμονοι ταξιδιωτικοί περιορισμοί στην Ασία.
Η πανδημία παραμένει ένα πολύ μεγαλύτερο ζήτημα για την παγκόσμια αεροπορική βιομηχανία από τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Οι υψηλές τιμές των εμπορευμάτων θα επιβαρύνουν τον τουρισμό
Ένα άλλο ζήτημα που αντιμετωπίζουν οι αεροπορικές εταιρείες είναι το κόστος των καυσίμων, το οποίο έχει εκτιναχθεί ακόμη υψηλότερα από τις κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας. Τα καύσιμα αντιπροσωπεύουν το 20-30% του κόστους των αεροπορικών εταιρειών και οι τιμές των καυσίμων είναι πλέον πάνω από 80% υψηλότερες από ό,τι πριν από ένα χρόνο, σύμφωνα με τη Διεθνή Ένωση Αεροπορικών Μεταφορών (IATA).
Το κόστος ασφάλισης έχει επίσης αυξηθεί κατακόρυφα.
Ακόμη και πριν από τον πόλεμο, η IATA περίμενε ότι οι αεροπορικές εταιρείες μέλη της θα υφίσταντο συνδυασμένη καθαρή ζημιά 11,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ το 2022, μετά από απώλεια περίπου 190 δισεκατομμυρίων δολαρίων το 2020-21.
Οι τιμές των τροφίμων
Οι τιμές των τροφίμων κινούνται επίσης υψηλότερα ως αποτέλεσμα του πολέμου Ρωσίας-Ουκρανίας. Αυτό θα έχει άμεσο αντίκτυπο στα ξενοδοχεία και τα εστιατόρια, τα οποία θα πρέπει να μετακυλίσουν το κόστος στους πελάτες. Επιπλέον, οι καταναλωτές οι ίδιοι παλεύουν με την άνοδο των τιμών των εμπορευμάτων και τον συνολικό πληθωρισμό, με τους μισθούς να
μην συμβαδίζουν. Οι άνθρωποι θέλουν να φάνε έξω και να ταξιδέψουν ξανά, μετά από δύο χρόνια περιορισμών, αλλά οι αυξήσεις των τιμών αναπόφευκτα θα μειώσουν τη ζήτηση για εξόδους και διακοπές.
Αισιόδοξη νότα
Ακόμα κι έτσι, με τις αυξήσεις των τιμών να ενισχύουν τις δαπάνες σε ονομαστικούς όρους, οι αναλυτές του EIU εξακολουθούν να αναμένουν ότι οι καταναλωτικές δαπάνες της Ευρώπης σε ξενοδοχεία και εστιατόρια θα αυξηθούν κατά 8% στα 912 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ, κοντά στα επίπεδα πριν από την πανδημία. Δεν ισχύει το ίδιο στη Ρωσία, όπου οι δυτικές αλυσίδες εστιατορίων όπως τα McDonald’s (ΗΠΑ) έχουν σταματήσει τη λειτουργία τους. Αναμένουν ότι οι δαπάνες σε ξενοδοχεία και εστιατόρια θα μειωθούν ακόμη και σε όρους ρουβλιού φέτος
και θα πέσουν κατακόρυφα σε όρους δολαρίου ΗΠΑ.
«Αυτό είναι μόνο ένα μέρος του από το βαρύ οικονομικό τίμημα που καλείται να πληρώσει η Ρωσία—και, μικρότερο βαθμό, η υπόλοιπη Ευρώπη – καθώς μαίνεται ο πόλεμος καταλήγει η μελέτη.
