Όλα τα νομίσματα έχουν δύο όψεις. Ο τουρισμός είναι θεμελιώδης παράγοντας για πολλές οικονομίες. Βοήθησε την ανάπτυξη των κοινοτήτων και των πόλεων.
Ωστόσο, ο τουρισμός έχει και τους αρνητές του και ως αποτέλεσμα έχει προκύψει ακόμη και μια έννοια, η τουριστοφοβία.
Σύμφωνα με μελέτες, το φαινόμενο που έχει τις ρίζες του στον ελλιπή σχεδιασμό των διαφόρων τουριστικών προορισμών και στον υπερτουρισμό (overtourism).
Δίνοντας έμφαση στις τοπικές και εθνικές προσπάθειες των κυβερνήσεων που επιδιώκουν καλύτερη διαχείριση για την αποφυγή της «εισβολής» τουριστών, είναι απολύτως απαραίτητο οι επαγγελματίες της ομάδας διοίκησης να έχουν γερές βάσεις στη διαχείριση επιχειρήσεων και προορισμών.
Τι είναι η τουριστοφοβία
Η έννοια της τουριστοφοβίας έχει γίνει τάση τα τελευταία χρόνια. Ωστόσο, η προέλευση της δεν είναι και τόσο νέα. Οι ερευνητές έχουν ήδη μελετήσει το φαινόμενο και οι ειδικοί αντιμετωπίζουν αυτό το θέμα από την οπτική γωνία του τουριστικού προορισμού. Όπως υπογραμμίζει η Mdpi οι τουρίστες, γενικά, γίνονται δεκτοί σε πέντε στάδια:
- Ευφορία: Αυτό είναι το αίσθημα χαράς με το οποίο γίνονται δεκτοί οι ταξιδιώτες από την κοινότητα.
- Απάθεια: Αντιπροσωπεύεται στην αδιαφορία για τους επισκέπτες όταν η παρουσία τους δεν είναι πλέον καινοτομία και γίνεται πολύ συνηθισμένη.
- Ενόχληση: Η ίδια απάθεια προκαλεί ενόχληση στους ντόπιους σε σημείο να βλέπουν τους τουρίστες ως εισβολείς.
- Ανταγωνισμός και παράδοση: Αυτά τα δύο τελευταία στάδια αποτελούν μέρος του φαινομένου της τουριστικοφοβίας. Μεταφράζονται σε απόρριψη των επιπτώσεων του υπερτουρισμό, που θα μπορούσε να τροφοδοτήσει ένα αίσθημα παράδοσης ή αποδοχής απέναντι στον αδυσώπητο μετασχηματισμό του τοπικού περιβάλλοντος.
Η τουριστική φοβία εμφανίζεται όταν ένας τουριστικός προορισμός κατακλύζεται από τη χωρητικότητά του. Δηλαδή όταν ένας προορισμός δέχεται υπερβολικό αριθμό επισκεπτών και οι περιβαλλοντικοί πόροι διακυβεύονται αρνητικά, προκαλώντας δυσφορία και απόρριψη στους κατοίκους.
Μια άλλη ιδέα που προκύπτει από την τουριστικοφοβία είναι η τουριστικοποίηση.
Τι είναι η τουριστικοποίηση
Η τουριστικοποίηση αναφέρεται στην αλλαγή που βιώνουν οι πόλεις που βασίζουν την οικονομία τους κυρίως στους τουρίστες, υποβιβάζοντας τους γείτονες του κλάδου και διαμορφώνοντας έναν τρόπο ζωής που μπορούν να αντέξουν οικονομικά μόνο οι ταξιδιώτες.
Θα μπορούσε να περιγραφεί ως η επίδραση που έχει ο μαζικός τουρισμός στον εμπορικό και κοινωνικό πυρήνα ορισμένων πόλεων ή γειτονιών.
Εκτός από αυτό που σήμερα ονομάζεται τουριστικό gentrification, αυτή είναι μια τάση που αναπτύσσεται σε αστικούς χώρους κατοικιών της μεσαίας τάξης, οι οποίοι, ακριβώς λόγω αυτών των χαρακτηριστικών, γίνονται ελκυστικοί για μια μερίδα του πλούσιου πληθυσμού, που βλέποντας τον εαυτό του να ταυτίζεται με αυτούς τομείς, προτιμούν να ζουν σε αυτούς.
Το μεγαλύτερο όφελος από την παρουσία τους εκεί είναι ότι συμβάλλουν στην ανάκτηση του χώρου και στην αύξηση του κόστους ζωής.
Άλλες θετικές πτυχές του περιλαμβάνουν την εξειδίκευση των τοποθεσιών ως προς τη χρήση τους και τη ροή τουριστών και τη δημιουργία εισοδήματος και απασχόλησης.
Τι προκαλεί την τουριστική φοβία
Η τουριστική φοβία προκαλείται -σύμφωνα με τους υποστηρικτές της κυρίως κατοίκους περιοχών- από την αυξανόμενη και αξιοσημείωτη εκμετάλλευση των τουριστικών προορισμών που έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση της ποιότητας ζωής των ντόπιων. Οι αρνητικές επιπτώσεις στους προορισμούς, είναι:
- Οι μισθοί αποκτούν αρνητικά χαρακτηριστικά όπως ασταθείς, εποχικότητα και είναι χαμηλοί.
- Υποβάθμιση και καταστροφή του οικοσυστήματος, των φυσικών περιοχών, της χλωρίδας και της πανίδας.
- Οι τιμές των ενοικίων αυξάνονται καθώς και το κόστος διαβίωσης.
- Τα πλήθη επισκεπτών προκαλούν χάος στην διέλευση.
- Περιβαλλοντική ρύπανση, κυκλοφοριακά προβλήματα και ηχορύπανση.
Διαταράσσεται η καθημερινότητα των πολιτών.
Προορισμοί τουριστοφοβίας
Τα πιο έντονα παραδείγματα τουριστοφοβίας μπορούν να γίνουν αντιληπτά σε περιοχές της Ευρώπης όπως μεταξύ άλλων η Βαρκελώνη, η Βενετία, το Τσίνκουε Τέρρε και το Άμστερνταμ.
Πρόκειται για πόλεις όπου οι κάτοικοι είχαν μια πολύ παραδοσιακή ρουτίνα και συνήθειες τρόπου ζωής, οι οποίες πλέον έχουν παραμορφωθεί από τον μαζικό τουρισμό και είναι ακριβώς αυτό που έδωσε χώρο στην τουριστοφοβία.
