Γράφει ΣΤΕΦΑΝΙΑ ΣΟΥΚΗ
Υπερδιπλασιασμό έχει σημειώσει την τελευταία εξαετία η αγορά των «Αirbnb» στην Ελλάδα με την αγορά της λεγόμενης οικονομίας του διαμοιρασμού να αντιστοιχεί αισίως σχεδόν στο 15% του συνόλου της τουριστικής δραστηριότητας.
Είναι χαρακτηριστικό ότι επί του συνόλου της τουριστικής δαπάνης που υπολογίζεται το 2022 στα 23,4 δισ. ευρώ, συμπεριλαμβανομένων των δαπανών διαμονής και των δαπανών για λοιπές υπηρεσίες, στην οικονομία διαμοιρασμού αναλογεί ποσό ύψους 3,37 δισ. ευρώ (1,39 δισ. ευρώ για δαπάνη διαμονής και 1,98 δισ. ευρώ για δαπάνες λοιπών υπηρεσιών).
Τα στοιχεία προέρχονται από την έρευνα της Grant Thornton που παρουσιάστηκε χθές στο πλαίσιο της ημερίδας του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΞΕΕ) για την αγορά των βραχυχρόνιων μισθώσεων με τους ξενοδόχους να ζητούν ρυθμιστικό πλαίσιο για την αγορά που αποτελεί πλέον σημαντικό κομμάτι του τουριστικού προϊόντος της χώρας. «Το ΞΕΕ ξεκίνησε από το 2012 να ενημερώνει και να προτείνει στην Πολιτεία τρόπους ώστε να ρυθμιστεί το τοπίο– ποτέ οι ξενοδόχοι δεν είχαν απόλυτη στάση, ούτε αναχρονιστική. Όμως η δράση αυτή έχει γιγαντωθεί, έχουμε φύγει από τη ρομαντική εικόνα του ιδιοκτήτη που θα νοικιάσει το ακίνητό του για ένα εισόδημα κι έχουμε πάει σε μία καθετοποιημένη επαγγελματική δραστηριότητα που λόγω του μεγέθους της επηρεάζει και τις τοπικές κοινωνίες. O επισκέπτης της χώρας θα πρέπει να έχει τα ίδια δικαιώματα όσον αφορά τις συνθήκες και την ασφάλεια στη διαμονή, πέρα του γεγονότος ότι πολλοί νησιωτικοί προορισμοί αντιμετωπίζουν ζήτημα κοινωνικό γιατί δάσκαλοι και γιατροί δε βρίσκουν στέγη, εποχικοί εργαζόμενοι δε βρίσκουν σπίτι για να μείνουν κ.ο.κ.», ανέφερε χθές ο πρόεδρος του ΞΕΕ κ. Αλέξανδρος Βασιλικός.
Οσον αφορά ειδικότερα τα στοιχεία της Grant Thornton, η γνωστή εταιρεία συμβούλων είχε μετρήσει το 2016 ότι ο καθαρός αριθμός των ακινήτων στις γνωστές πλατφόρμες- με το μεγαλύτερο μερίδιο να αφορά την Αirbnb, ήταν κοντά στις 60.000. Το 2019 αυτός ο αριθμός σχεδόν διπλασιάστηκε στα 117.000 ακίνητα «και η εκτίμησή μας για το 2022 είναι ότι μιλάμε για περίπου 130.000 ακίνητα, νούμερο το οποίο μπορεί να αυξηθεί τους επόμενους μήνες ειδικά μέσα στο καλοκαίρι, λόγω της έντονης εποχικότητας. Πλέον αυτός ο αριθμός αντιπροσωπεύει ένα πολύ μεγάλο κομμάτι της αγοράς. Εχοντας ως αφετηρία τον αριθμό αυτό των ακινήτων και τη δαπάνη για διαμονή και διαβίωση φέτος υπολογίζεται ότι η αγορά αγγίζει τα 3,4 δισ. ευρώ σε μία τουριστική δαπάνη συνολικού ύψους 23,3 δισ. ευρώ, όταν το αντίστοιχο μέγεθος το 2016 ήταν κοντά στο 1,5 δισ. ευρώ. Δεν υπάρχει κλάδος που να έχει υπερδιπλασιαστεί σε μέγεθος τα τελευταία χρόνια και από τα νούμερα φαίνεται ότι πρόκειται για ένα μέγεθος που επιδρά σημαντικά στο τουριστικό προϊόν της χώρας. Αντιπροσωπεύει πλέον το 15% της τουριστικής δαπάνης και επηρεάζει όλο το τουριστικό προϊόν και την εμπειρία των επισκεπτών».
Η έρευνα της Grant Thornton καταγράφει επιπτώσεις σε τρείς βασικούς τομείς: α) Αγορά ακινήτων, β) δημόσια έσοδα και γ) θέσεις εργασίας.
Ως προς την αγορά ακινήτων, μέσα από μία μεγάλη έρευνα που πραγματοποιήθηκε στην αγορά ακινήτων έγινε η σύγκριση μεταξύ της μακροχρόνιας με τη βραχυχρόνια μίσθωση και όπως προέκυψε, «ένας ιδιοκτήτης ενός τέτοιου ακινήτου μπορεί να βγάλει στο δήμο Αθηναίων 5 φορές μεγαλύτερο εισόδημα αν διαθέσει την ιδιοκτησία του μέσω βραχυχρόνιας μίσθωσης έναντι μιας μακροχρόνιας. Περιοχές όπως η Ρόδος, τα Χανιά η Κέρκυρα που έχουν ζωή όλο το χρόνο κι επιπλέον έχουν και μεγάλη τουριστική κίνηση επομένως χρειάζονται και εποχιακοί εργαζόμενοι δυσκολεύονται στην αναζήτηση ακινήτων για μόνιμη στέγαση».
Ως προς τα δημόσια έσοδα η μελέτη της Grant Thornton καταγράφει διπλασιασμό των καθαρών απωλειών δημόσιων εσόδων κατά το διάστημα 2016- 2022 από τα 160,6 εκατ. ευρώ του 2016 στα 316,7 εκατ. ευρώ το 2022 «αν αυτή η δαπάνη φορολογηθεί όπως τα ξενοδοχεία». Σε αυτά τα έσοδα περιλαμβάνονται αναλογών ΦΠΑ διαμονής, αναλογούντα δημοτικά τέλη και τέλη παρεπιδημούντων (σ.σ. για τα οποία τώρα ο δήμος Αθηναίων έχει ανακινήσει το θέμα με συνακόλουθες αντιδράσεις από το Σύνδεσμο Βραχυχρόνιας Μίσθωσης -ΣΤΑΜΑ), αναλογών φόρος διαμονής, διαφυγούσες ασφαλιστικές εισφορές, αναλογών φόρος εισοδήματος.
Σε σχέση με την απασχόληση, στη μελέτη υποστηρίζεται ότι η οικονομία διαμοιρασμού στερεί τη δημιουργία πρόσθετων 39 χιλ. θέσεων εργασίας σε ετήσια βάση που δημιουργούνται από τα ξενοδοχεία «επομένως έχουμε επιπλέον απώλεια όσον αφορά τη δημιουργία νέων θέσεων απασχόλησης».
H Grant Thornton σημειώνει επιπλέον ότι το προσφερόμενο τουριστικό προϊόν της οικονομίας διαμοιρασμού προκαλεί επιπλέον ζητήματα σε κοινωνικοοικονομικό επίπεδο σε τρία βασικά ζητήματα: Υποβάθμιση της ποιότητας, κίνδυνο υγείας και ασφάλειας, επιβάρυνση των πόλεων και των υποδομών (π.χ. διαχείριση απορριμμάτων στα αστικά κέντρα, σε επίπεδο κατανάλωσης ενέργειας, ανισορροπία μεταξύ τουριστικού και οικιστικού περιβάλλοντος).
Συνολικά, όπως προκύπτει από τη μελέτη, θα πρέπει να τονισθούν τρία βασικά ζητήματα με βασικό ζητούμενο τη ρύθμιση της αγοράς:
- Καταρχάς το γεγονός ότι με ένα μέγεθος σχεδόν 3,5 δισ. ευρώ, η συγκεκριμένη αγορά είναι κρίσιμη επηρεάζοντας το τουριστικό προϊόν της χώρας
- Το γεγονός ότι χάνονται δημόσια έσοδα σε μία περίοδο που αυτό είναι πολύ κρίσιμο, εν μέσω ακρίβειας και πληθωριστικών πιέσεων
- Το γεγονός ότι χωρίς κανόνες μπορεί να επηρεάζεται η ποιότητα της τουριστικής εμπειρίας.
Χθές, ο υπουργός Τουρισμού κ. Βασίλης Κικίλιας από το βήμα της ημερίδας επεσήμανε ότι «η ελληνική κυβέρνηση επεξεργάζεται ένα πλαίσιο -ενδεχομένως να είναι φορολογικό σε συνεργασία με το υπουργείο Οικονομικών και την Προεδρία της Κυβέρνησης- ώστε να γίνει ο διαχωρισμός μεταξύ αυτών που χρησιμοποιούν το ακίνητό τους για ένα επιπρόσθετο εισόδημα από αυτούς που το επιχειρούν πιο επαγγελματικά, εκμισθώνοντας δεκάδες ακίνητα. Ειδικά για τα αστικά κέντρα στο πλαίσιο του προγραμματισμού που κάνει η κυβέρνηση και οι ΟΤΑ, πρέπει να υπάρχει ένας σχεδιασμός- τίθεται πλέον ως ζητούμενο τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρώπη».
Από την πλευρά του το ΞΕΕ παρουσίασε χθές ρυθμίσεις σε 7 άξονες για τις βραχυχρόνιες τουριστικές μισθώσεις τύπου Airbnb και συγκεκριμένα για χρονικούς περιορισμούς (π.χ. θέσπιση ανώτατου ορίου 90 ημερών ετησίως, για όλη τη χώρα), χωρικούς περιορισμούς ανάλογα με τον αριθμό των κατοίκων και την περιοχή, για όριο στον αριθμό ακινήτων ανά εκμισθωτή/υπεκμισθωτή, για θεσμοθέτηση ελάχιστων τεχνικών και λειτουργικών προδιαγραφών, φορολόγηση, δικαιώματα των συνιδιοκτητών και εφαρμογή συστήματος ελέγχων και επιβολής κυρώσεων.
