Όλα ή σχεδόν όλα στη ζωή, έχουν δύο όψεις, που όπως και στο νόμισμα, έχουν διαφορετική εικόνα.
Ο ελληνικός τουρισμός δεν θα μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση. Και αναφέρομαι σε αυτόν, διότι η άμεση και έμμεση οικονομική συνεισφορά του αντιστοιχεί μεταξύ 27,5% έως 33,1% του ΑΕΠ της χώρας μας, ενώ το σύνολο των ταξιδιωτικών εισπράξεων ισούται με το 87,6% των εισπράξεων από τις εξαγωγές όλων των άλλων προϊόντων, εκτός πλοίων και καυσίμων. Αντιλαμβανόμαστε, λοιπόν, το μέγεθος του ελληνικού τουριστικού προϊόντος.
Στην πρώτη όψη, καταγράφεται η πράγματι πολύ καλή χρονιά του 2022, η οποία υπολείπεται ελάχιστα της χρονιάς ρεκόρ του 2019, και θα εξηγήσω το γιατί στη συνέχεια.
Στη δεύτερη όψη, παραμένει η ανισοκατανομή των τουριστικών εσόδων, με το περίπου 90% (!!!), σύμφωνα με τα στοιχεία του 2021, να προέρχεται από τις 5 εκ των 13 Περιφερειών της χώρας. Κατά συνέπεια, μιλάμε για μια τουριστική Ελλάδα όχι απλά δύο ταχυτήτων, αλλά μιας ταχύτητας μπροστά και μιας όπισθεν! Και αν δεν γίνουν άμεσα ενέργειες, με μακροπρόθεσμο, βέβαια, ορίζοντα, τότε δύσκολα περιοχές όπως η Δυτική Μακεδονία, το Βόρειο Αιγαίο, η Στερεά Ελλάδα, ακόμα και η Πελοπόννησος, θα «σηκώσουν κεφάλι».
Τα παρακάτω στοιχεία είναι ενδεικτικά της κατάστασης: Νότιο Αιγαίο 29,3% των τουριστικών εσόδων το 2019 (29% το 2020, 30% το 2021), Κρήτη 20,4% (20%, 23%), Αττική 14,7% (18%, 14%), Κ. Μακεδονία 10,7% (10%, 10%), Ιόνια 10,8% (10%, 13%), Αν. Μακεδονία – Θράκη 2,5% (2%, 1%), Πελοπόννησος 2,4% (3%, 2%), Θεσσαλία 2% (2%, 2%), Ηπειρος 1,5% (2%, 1%), Δυτ. Ελλάδα 1,5% (2%, 1%), Στερεά Ελλάδα 1% (1%, 1%), Β. Αιγαίο 0,9% (1%, 1%) και Δυτ. Μακεδονία 0,4% (1%, 0%).
Στη δεύτερη όψη, περιλαμβάνεται και η εποχικότητα, παρά το γεγονός ότι αυξήθηκε σε αρκετές περιοχές η τουριστική περίοδος, ξεκινώντας από τον Απρίλιο και τελειώνοντας αρχές Νοεμβρίου.
Επιστρέφοντας στη πρώτη όψη, οι ταξιδιωτικές εισπράξεις αυξήθηκαν κατά 16,7% τον Οκτώβριο του 2022 (1,454.5 δισ. ευρώ) και κατά 70,4% την περίοδο Ιανουαρίου Οκτωβρίου 2022 (17,114.8 δισ. ευρώ), σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα και την αντίστοιχη περίοδο του 2021, ενώ έναντι του 2019 αυξήθηκαν κατά 3,3% τον Οκτώβριο, και μειώθηκαν κατά 2,6% στο 10μηνο. Και για να έχουμε μια συνολική εικόνα, οι ταξιδιωτικές εισπράξεις του 2021 ανήλθαν σε 13,186 δισ. ευρώ, έναντι 6,075 δισ. το 2020 και 17,784 δισ. το 2019.
Σημειώνω ότι οι εισπράξεις από τη Γερμανία αυξήθηκαν κατά 37,9% (3,117.8 δισ. ευρώ), και αυτές από τη Γαλλία κατά 29,1% (1,256.6 δισ. ευρώ), ενώ από τις χώρες εκτός της ΕΕ-27, άνοδο κατά 122,7% παρουσίασαν οι εισπράξεις από το Ηνωμένο Βασίλειο (3,128.3 δισ. ευρώ), και από τις ΗΠΑ κατά 86,4% (1,057.3 δισ. ευρώ), ενώ αυτές από τη Ρωσία μειώθηκαν κατά 65,0% (34,5 εκατ. ευρώ).
Επίσης, η εισερχόμενη ταξιδιωτική κίνηση αυξήθηκε κατά 28,6% τον Οκτώβριο του 2022 (2,756.4 εκατ.) και κατά 92,1% την περίοδο Ιανουαρίου – Οκτωβρίου 2022 (26,443.1 εκατ.) σε σχέση με τις αντίστοιχες περιόδους του 2021, ενώ έναντι του 2019 μειώθηκε κατά 0,6% τον Οκτώβριο και κατά 11% στο 10μηνο.Θυμίζω ότι το 2019, τη χρονιά ρεκόρ σε αφίξεις (31.348.379) και έσοδα (17.783.995.416 ευρώ), η Μέση κατά Κεφαλήν Δαπάνη (ΜΚΔ) ανήλθε στα 567,3, ευρώ, ήτοι αυξημένη κατά 9,2% από το 2018 (λόγω της αύξησης της δαπάνης ανά διανυκτέρευση κατά +10,9%), ενώ το 2022 η ΜΚΔ μειώθηκε κατά 11,8%, έναντι του 2021, που ήταν αυξημένη έναντι του 2019.
Η ταξιδιωτική κίνηση από τη Γερμανία παρουσίασε αύξηση κατά 47,1% (4,240.8 εκατ. ταξιδιώτες), καθώς και από τη Γαλλία κατά 49,9% (1,711.0 εκατ.). Αναφορικά με τις χώρες εκτός της ΕΕ27, η ταξιδιωτική κίνηση από το Ηνωμένο Βασίλειο αυξήθηκε κατά 194,4% (4,370.8 εκατ.) και από τις ΗΠΑ κατά 167,5% (975,7 χιλ.), ενώ η ταξιδιωτική κίνηση από τη Ρωσία μειώθηκε κατά 63,3% (34,6 χιλ.).
Κατά συνέπεια, για να συνοψίσω, με λιγότερες αφίξεις το 2022, έναντι του 2019, θα έχουμε λίγο περισσότερες ταξιδιωτικές εισπράξεις, εξαιτίας της αύξησης του τουριστικού πακέτου.
Στην πρώτη όψη περιλαμβάνεται και το ταξιδιωτικό ισοζύγιο, το οποίο παρουσίασε πλεόνασμα 1,308.2 δισ. ευρώ τον Οκτώβριο του 2022 και 15,436.4 δισ. ευρώ την περίοδο Ιανουαρίου – Οκτωβρίου 2022. Οι καθαρές εισπράξεις από την παροχή ταξιδιωτικών υπηρεσιών αντιστάθμισαν κατά 47,9% το έλλειμμα του ισοζυγίου αγαθών και συνέβαλαν κατά 82,5% στο σύνολο των καθαρών εισπράξεων από υπηρεσίες.
Κατά το τελευταίο, προ της πανδημίας, έτος 2019, το ταξιδιωτικό ισοζύγιο παρουσίασε πλεόνασμα 1,202.9 εκατ. ευρώ τον Οκτώβριο και 15,297.5 εκατ. ευρώ την περίοδο Ιανουαρίου – Οκτωβρίου 2019.
