Γράφει ΣΥΜΕΛΑ ΤΟΥΧΤΙΔΟΥ
Το 2023 αναμένεται να είναι μία νέα χρονιά ρεκόρ για τον ελληνικό τουρισμό, όπως προΐδεάζουν τα στοιχεία των προκρατήσεων στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας. Ωστόσο, στον κλάδο επικρατεί αναβρασμός. Οι εργοδότες αναζητούν εναγωνίως προσωπικό για χιλιάδες κενές θέσεις εργασίας σε ξενοδοχεία και εστίαση.
Από την πλευρά τους, οι εργαζόμενοι προειδοποιούν με κινητοποιήσεις αν δε διασφαλιστεί:
• η γενική εφαρμογή των αυξήσεων στις αποδοχές που συμφωνήθηκαν με την κλαδική σύμβαση εργασίας των ξενοδοχοϋπαλλήλων (5,5% το 2023 και 5% το 2024)
• η επέκταση των επιδομάτων ανεργίας (στους πέντε μήνες) και
• οι καλύτερες συνθήκες εργασίας.
Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Εργαζομένων στον Επισιτισμό – Τουρισμό (ΠΟΕΕΤ) δηλώνει ότι «παγώνει» όλες τις αιτήσεις επαναπρόσληψης και ότι θα προχωρήσει σε κινητοποιήσεις την επόμενη εβδομάδα εάν δεν ικανοποιηθούν τα αιτήματά της.
«Δε θα πάμε για δουλειά το καλοκαίρι» δηλώσεις στο newmoney ο Γιώργος Χότζογλου, πρόεδρος της ΠΟΕΕΤ. «Θέλουν να γεμίσουν τα ξενοδοχεία με Πακιστανούς και Μπαγκλαντεσιανούς; Ας το κάνουν. Το 2024 δε θα υπάρχει τουρίστας στην Ελλάδα.»
«Εισαγωγές» εργαζομένων – Οι πρόσφυγες
Ο Γιώργος Χότζογλου αναφέρεται στις προσπάθειες να καλυφθεί μέρος των κενών θέσεων εργασίας με εργαζόμενους από τρίτες χώρες:
• είτε μόνιμους κατοίκους τρίτων χωρών (κυρίως της Ασίας)
• είτε πρόσφυγες που βρίσκονται ήδη στην Ελλάδα.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων, φέτος «λείπουν» από τα ελληνικά ξενοδοχεία 61.000 εργαζόμενοι. Το Ανώτατο Συμβούλιο Εργασίας (προσθέτοντας και τις ανάγκες στον επισιτισμό) ανεβάζει σε 80.000 τις κενές θέσεις εργασίας στον τουρισμό.
Μία λύση για να καλυφθούν κάποια κενά είναι να αξιοποιηθούν οι αναγνωρισμένοι πρόσφυγες και όσοι δικαιούνται διεθνή προστασία (κυρίως Ουκρανοί) που ζούνε ήδη στην Ελλάδα και διαθέτουν ΑΦΜ.
Οι πρώτες σχετικές οργανωμένες προσπάθειες ξεκίνησαν το 2019, με το πρόγραμμα «Ήλιος» που υλοποιεί ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης, σε συνεργασία και με χρηματοδότηση του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου.
Το 2021 διοργανώθηκε η πρώτη εκδήλωση- διαδικτυακά- για ένταξη προσφύγων στον κλάδο της φιλοξενίας. Το 2022 διοργανώθηκαν δύο σχετικές «Ημέρες Καριέρας» σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, ενώ παράλληλα υλοποιήθηκαν και άλλες δράσεις για να φέρουν κοντά πρόσφυγες με ενδιαφερόμενους ξενοδόχους.
Όπως δήλωσε στο newmoney, η υπεύθυνη του πυλώνα απασχολησιμότητας του προγράμματος «Ήλιος», Νατάσα Αραπίδου, τα αποτελέσματα ήταν ικανοποιητικά.
«Πέρυσι ξεκινήσαμε τις σχετικές δράσεις τον Φεβρουάριο και οι ξενοδόχοι μας ζητούσαν κόσμο ακόμα και τον Ιούλιο» τονίζει η Ν. Αραπίδου. «Οι ανάγκες για εργαζόμενους ήταν πολύ μεγάλες. Κάθε πρόσφυγας που μετείχε στο πρόγραμμα είχε 4-5 προσφορές για εργασία. Και καθώς οι ανάγκες για εργατικό δυναμικό έχουν αυξηθεί πάρα πολύ, τα κριτήρια πρόσληψης έχουν γίνει πιο εύκολα. Για παράδειγμα, η απαίτηση για να μιλάνε οι εργαζόμενοι ελληνικά δεν ισχύει πια. Οι εργοδότες είναι ικανοποιημένοι αν ο εργαζόμενος μιλάει αγγλικά ή σε κάποιες περιπτώσεις και μόνο γαλλικά.»
Στην προσπάθεια να διασφαλίσουν εργαζόμενους, οι εργοδότες εμφανίζονται πιο ευέλικτοι. Είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα ξενοδοχείου στην Κέρκυρα που προσέλαβε πέρυσι ως καμαριέρες τέσσερις γυναίκες πρόσφυγες- μητέρες μονογονεϊκών οικογενειών. Ο εργοδότης φρόντισε να απασχολούνται σε κυλιόμενα ωράρια, ώστε κάθε μία να μπορεί να προσέχει τα παιδιά των υπολοίπων.
«Η περσινή χρονιά ήταν σχολείο» σημειώνει η Ν. Αραπίδου. «Οι υποψήφιοι εργαζόμενοι έχουν μάθει να παρουσιάζουν σωστά τον εαυτό τους και οι εργοδότες μαθαίνουν τις υποχρεώσεις και τις γραφειοκρατικές διαδικασίες που απαιτούνται».
Η γραφειοκρατία είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα για την απορρόφηση των προσφύγων. Το πιο συχνό πρόβλημα είναι ότι τα αρχεία του ΗΔΙΚΑ δεν ενημερώνονται εγκαίρως για το καθεστώς του αιτούντος άσυλο, με αποτέλεσμα οι εργοδότες να μην μπορούν να δηλώσουν τους εργαζόμενους στο σύστημα ΕΡΓΑΝΗ.
Αν και δεν υπάρχουν ακριβή στοιχεία ούτε για το συνολικό αριθμό των προσφύγων που ζούνε στην Ελλάδα, ούτε για το πόσοι τελικά εργάστηκαν ως εποχικοί στον τουρισμό, υπάρχει αισιοδοξία ότι ένας αυξανόμενος αριθμός προσφύγων θα μπορέσει να απασχοληθεί φέτος σε ξενοδοχεία και εστιατόρια.
Στα τέλη Μαρτίου, ο ΔΟΜ θα οργανώσει νέες «Ημέρες Καριέρας» για τον κλάδο της φιλοξενίας σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.
Από την πλευρά της, η ΠΟΕΕΤ υποστηρίζει ότι τέτοιες λύσεις θα υπονομεύσουν και τελικά θα βλάψουν τον ελληνικό τουρισμό, καθώς θα «εισαχθούν» στον κλάδο εργαζόμενοι με ελάχιστη ή καθόλου εκπαίδευση.
«Θα βάλουμε σε κίνδυνο την ποιότητα του ελληνικού τουριστικού προϊόντος» αναφέρει ο Γ. Χότζογλου. «Πέρυσι που έγιναν σχετικές προσπάθειες, απέτυχαν. Δεν μπορείς να πάρεις έναν άνθρωπο που έχει ταλαιπωρηθεί από πόλεμο ή προσφυγιά και να τον ντύσεις γκρουμ, σερβιτόρο, ρεσεψιονίστ ή καμαριέρα. Ποιος επιχειρηματίας θα επιλέξει κάτι τέτοιο; Θα υπονομεύσει το ίδιο του το ξενοδοχείο».
«Εισαγωγές» εργαζομένων- Οι μετακλητοί
Παράλληλα, «άνοιξε» η διαβούλευση για τη δυνατότητα να απασχοληθούν στον τουρισμό μετακλητοί εργαζόμενοι από τρίτες χώρες, όπως ισχύει ήδη σε γεωργία, κτηνοτροφία και αλιεία.
Σχετική επιστολή έχουν αποστείλει στην κυβέρνηση το Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο Ελλάδος (ΞΕΕ) και η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ξενοδόχων (ΠΟΞ) ζητώντας τη δημιουργία νομοθετικού πλαισίου για την απασχόληση εργαζομένων από τρίτες χώρες για μία περίοδο έως εννέα μήνες ετησίως.
Για να επιτευχθεί αυτό, υπάρχουν δύο τρόποι:
• διακρατικές συμφωνίες της Ελλάδας με ενδιαφερόμενες χώρες
• νομοθετική ρύθμιση, που θα επιτρέπει στους εργοδότες να προχωρούν απευθείας σε προσλήψεις εργαζομένων από τρίτες χώρες.
Διακρατικές συμφωνίες έχει ήδη υπογράψει η Ελλάδα με Αλβανία (από το 1997), Μπαγκλαντές (από το 2022) και φέτος κυρώθηκε η συμφωνία με την Αίγυπτο.
Ωστόσο, αυτές οι συμφωνίες δεν μπορούν να ικανοποιήσουν -τουλάχιστον φέτος- καμία ανάγκη: από την Αλβανία οι διαθέσιμοι εργαζόμενοι είναι ελάχιστοι, στο Μπαγκλαντές δεν υπάρχει ελληνικό προξενείο για τη χορήγηση βίζας και για την Αίγυπτο η γραφειοκρατική διαδικασία είναι εξαιρετικά περίπλοκη και χρονοβόρα.
Όσο για τη νομοθετική ρύθμιση που θα «άνοιγε» τη δυνατότητα στους εργοδότες να προχωρήσουν οι ίδιοι σε αναζήτηση εργαζομένων στο εξωτερικό, πηγές της τουριστικής βιομηχανίας που μίλησαν στο newmoney εκτιμούν ότι η κυβέρνηση δεν πρόκειται να αναλάβει προεκλογικά το πολιτικό κόστος μίας τέτοιας απόφασης.
Η συζήτηση για μετακλητούς εργαζόμενους στον τουρισμό, που άνοιξε για λίγο στο Ανώτατο Συμβούλιο Εργασίας, έκλεισε -προς το παρόν- μετά τη σφοδρή αντίδραση της ΠΟΕΕΤ και την παρέμβαση της ΓΣΕΕ.
Να σημειωθεί ότι -σύμφωνα με το νόμο- όλοι εργαζόμενοι στον τουρισμό (είτε πρόκειται για Έλληνες υπηκόοους, είτε για πρόσφυγες, είτε για μετακλητούς) πρέπει να καλύπτονται από τα ίδια δικαιώματα και να λαμβάνουν τις ίδιες αποδοχές.
