Τα χιονοδρομικά κέντρα είναι ο «αγγελιοφόρος» της πραγματικότητας της κλιματικής κρίσης
Με τις ήπιες χειμερινές θερμοκρασίες να γίνονται το νέο φυσιολογικό, δεν είναι λίγα τα χιονοδρομικά κέντρα της Ευρώπης που εισάγουν εναλλακτικές δραστηριότητες για να αντιμετωπίσουν ένα μέλλον χωρίς χιόνι. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι, πέρυσι, οι μισές πίστες σκι της Γαλλίας, αναγκάστηκαν να κλείσουν λόγω του ερχομού ενός ακόμη ζεστού χειμώνα, ενώ παραδοσιακά χειμερινές χώρες όπως η Ελβετία και η Αυστρία, αντιμετώπισαν παρόμοια προβλήματα.
Αντίστοιχα ζητήματα καλούνται να αντιμετωπίσουν και τα Χιονοδρομικά Κέντρα της Ελλάδας που βλέπουν κάποιες χρονιές όπως η φετινή να συρρικνώνεται η περίοδος. Αν και το τεχνητό χιόνι δίνει πρόσκαιρη λύση στο πρόβλημα, εφόσον βέβαια επικρατούν χαμηλές θερμοκρασίες για να το υποστηρίξουν, η χρήση του, εκτός από δαπανηρή, αντίκειται και στη βιωσιμότητα, καθώς για τη δημιουργία του απαιτούνται μεγάλες ποσότητες νερού και ενέργειας.
Συνολικά, η πρόβλεψη δεν φαίνεται θετική για τα αθλήματα χιονιού στην Ευρώπη, η οποία κατέχει περισσότερα από τα μισά θέρετρα σκι στον κόσμο, ενώ τα περισσότερα από αυτά βιώνουν ήδη τον αντίκτυπο της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Την πραγματικότητα αυτή υποστηρίζουν και σχετικές μελέτες, όπως η μελέτη που πραγματοποίησε το Πανεπιστήμιο της Γκρενόμπλ και σύμφωνα με την οποία από το 1951, σχεδόν τα μισά από τα 169 χιονοδρομικά κέντρα της Γαλλίας έχουν κλείσει λόγω έλλειψης χιονιού.
Όμως, για τα χιονοδρομικά κέντρα και τα χειμερινά θέρετρα που τα πλαισιώνουν, βουνό δεν σημαίνει μόνο σκι. Αναζητώντας βιώσιμες λύσεις που να μην επηρεάζονται από τις όλο και πιο υψηλές θερμοκρασίες, οι τουριστικές επιχειρήσεις του χιονιού στρέφονται σε διαφοροποίηση της πηγής των εισοδημάτων τους και μετατρέπονται σε επιχειρήσεις δωδεκάμηνης λειτουργίας.
Μαθήματα σερφ σε υπαίθρια πισίνα στις Ελβετικές Άλπεις
Στο Alaya Bay των Ελβετικών Άλπεων για παράδειγμα, έχει δημιουργηθεί μία εντυπωσιακή εγκατάσταση για τους λάτρεις του σερφ. Πρόκειται για μία τεράστια, υπαίθρια πισίνα, η οποία περιλαμβάνει κύματα όλων των μεγεθών και των τύπων, μεταφέροντας τη Χαβάη στα βουνά της Ελβετίας. Μεταξύ άλλων, το κέντρο προσφέρει μαθήματα σερφ, διαμονή και επιλεγμένες υπαίθριες δραστηριότητες.
Από την άλλη πλευρά, στη Γαλλία, το La Sambuy του οποίου οι πίστες για σκι λειτουργούσαν κάποτε 4 γεμάτους μήνες και πλέον δεν προσφέρονται ούτε για 4 εβδομάδες, συνεχίζει τη διαδικασία μετάβασης του κέντρου από χειμερινός προορισμός σε προορισμός 4 εποχών. Όπως αναφέρουν οι υπεύθυνοι του La Sambuy, η διατήρηση της λειτουργίας του υπό αυτές τις συνθήκες, θα ισοδυναμούσε με ετήσια λειτουργική ζημία μισού εκατ. ευρώ. Πλέον, το κέντρο επιλέγει έναν διαφορετικό δρόμο, ώστε να είναι πια συμβατό με την κλιματική αλλαγή, να γίνει πιο προσοδοφόρο για την κοινότητα Faverges-Seythenex και τους κατοίκους της, καθώς και φιλικότερο προς το περιβάλλον. Για όσο διάστημα ήταν κλειστά, τα lift το βουνό ήταν ανοιχτό και υπήρχε η δυνατότητα πραγματοποίησης υπαίθριων χειμερινών δραστηριοτήτων, όπως ξεναγήσεις και πεζοπορία στη φύση.
Ένα ακόμη χιονοδρομικό θέρετρο της Γαλλίας το οποίο πρωτοπορεί, είναι το Métabief το οποίο βρίσκεται κοντά στη Λωζάνη. Σημαντικό είναι το γεγονός ότι αυτό ήταν και το πρώτο γαλλικό χιονοδρομικό κέντρο που διοργάνωσε μελέτη για το κλίμα. Το σχετικά χαμηλό υψόμετρο στα 1.463 μέτρα, προμηνύει ότι οι επισκέπτες δεν θα μπορούν πλέον να κάνουν σκι μετά το 2035, καθώς η κλιματική κρίση έχει καταστήσει ασταθή τη χιονόπτωση κάτω από τα 2.000 μέτρα.
Κατανοώντας το μέλλον και προνοώντας για αυτό, το θέρετρο έχει ήδη εισαγάγει μια σειρά από δραστηριότητες εκτός χιονιού, οι οποίες προσφέρονται όλο το χρόνο και περιλαμβάνουν απολαυστικές διαδρομές με έλκηθρα σε ράγες για μικρούς και μεγάλους, ορεινή ποδηλασία, σπηλαιολογία και ιππασία.
Άλλα χιονοδρομικά κέντρα, εκμεταλλεύονται την πλούσια χλωρίδα και πανίδα που υφίσταται όλο τον χρόνο και διοργανώνουν πεζοπορίες, αναγνώριση λουλουδιών, γνωριμία με πουλιά όπως οι κουκουβάγιες του χιονιού, οι κόνδορες, οι αετοί, καθώς και άλλες δραστηριότητες της υπαίθρου. Περαιτέρω, χιονοδρομικά κέντρα της Ευρώπης μεταμορφώνονται σε σπα και προσφέρουν ιαματικά λουτρά, θεραπείες προσώπου και σώματος, καθώς και συνεδρίες ευζωίας και ευεξίας.
Χιονοδρομικά κέντρα για ποδήλατο
Για κάποιες περιοχές, αυτό έχει λειτουργήσει θετικά, καθώς χωρίς το κόστος του τεχνητού χιονιού και τις μικρές χειμερινές περιόδους, το καλοκαίρι αποδεικνύεται πιο κερδοφόρο. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι το Fai della Paganella στην Ιταλία, το οποίο πλέον υποδέχεται περισσότερους ποδηλάτες το καλοκαίρι, παρά σκιέρ τον χειμώνα.
Με το 90% των ιταλικών θέρετρων να εξαρτώνται από τις χαμηλές θερμοκρασίες και το τεχνητό χιόνι, η ελκυστικότητα των εσόδων που θα μπορούσαν να έχουν το καλοκαίρι, αποδεικνύεται πολύ δυνατή. Εξάλλου, επιχειρηματίες του προορισμού αναφέρουν ότι με πρόχειρους υπολογισμούς, κάθε ένα ευρώ που ξοδεύει ένας ποδηλάτης, αξίζει έξι ή επτά φορές το ευρώ που ξοδεύει ένας σκιέρ.
Εκτός από εναλλακτικές μορφές τουρισμού στα βουνά, τα χιονοδρομικά κέντρα έχουν αρχίσει να βασίζονται όλο και περισσότερο και στη διοργάνωση πολιτιστικών εκδηλώσεων, όπως είναι τα μουσικά φεστιβάλ και οι εκθέσεις ζωγραφικής ή φωτογραφίας. Τέτοιες εκδηλώσεις διεξάγονται κυρίως στη Γαλλία, την Ελβετία και την Αυστρία και φαίνεται ότι έχουν μεγάλη απήχηση στους χειμερινούς ταξιδιώτες.
Υπάρχουν όμως και περιοχές που έχουν άλλη άποψη και προσπαθούν να διατηρήσουν τα σπορ του χιονιού. Στην Ελβετία για παράδειγμα, ορισμένα θέρετρα έχουν φτάσει στο σημείο το καλοκαίρι να καλύπτουν τα παγωμένα βουνά με μόνωση, ώστε να εμποδίζουν το λιώσιμο του χιονιού. Η λύση αυτή συνοδεύεται από εξαιρετικά υψηλό κόστος και δεν είναι μακροπρόθεσμα βιώσιμη.
Προς αυτή την κατεύθυνση, πολλά χιονοδρομικά κέντρα στρέφονται στην πράσινη ανάπτυξη, χρησιμοποιώντας ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και κίνητρα στους επισκέπτες, όπως είναι εκπτώσεις σε εκείνους που μετακινούνται βιώσιμα, καθώς το περίπου 60% των εκπομπών άνθρακα, προέρχεται από τις δικές τους μετακινήσεις. Ένας τρόπος βιώσιμης μετακίνησης, είναι το τρένο, συνεπώς για τους σκιέρ που επιλέγουν αυτή τη διαδρομή, υπάρχουν χιονοδρομικά κέντρα που παρέχουν μειωμένες τιμές σε κάρτες σκι, φαγητό, ποτά και ψώνια.
