Το να είσαι γονιός είναι χωρίς αμφιβολία, πολύ κουραστικό. Εάν προσθέσουμε και την εξισορρόπηση καριέρας σε συνδυασμό με τις ευθύνες του νοικοκυριού, λαμβάνοντας υπόψη ότι μπορεί να μιλάμε για μονογονεϊκή οικογένεια χωρίς υποστήριξη, τότε η εξουθένωση είναι εγγυημένη.
Πριν το καταλάβετε, μητέρες και πατέρες θα βρεθείτε στο γιατρό σας με συμπτώματα όπως η αυπνία, οι κρίσεις πανικού, η κατάθλιψη ή και σωματικά προβλήματα όπως πόνους στην πλάτη και αρθρίτιδα.
Η συνταγή για όλα τα παραπάνω στη Γερμανία είναι πολύ διαφορετική από… κρέμες και χάπια.
Αυτοί οι τυχεροί γονείς ίσως φύγουν από το γραφείο του γιατρού τους με μια συνταγογράφηση για… διακοπές τεσσάρων εβδομάδων για σπα στη θάλασσα ή στο βουνό!
Συγκεκριμένα η χώρα έχει μακρά παράδοση σε αυτό που ονομάζεται «Kur» και μεταφράζεται κυριολεκτικά ως θεραπεία.
Η Γερμανία έχει περίπου 350 χαρακτηρισμένες πόλεις-λουτροπόλεις, με πολλές από αυτές να έχουν χαρακτηριστεί ως Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς από την UNESCO. Ανά τους αιώνες επισκέπτονταν τις λουτροπόλεις οι βασιλείς και η υψηλή κοινωνία, αλλά και ασθενείς από όλη την Ευρώπη και τον κόσμο, οι οποίοι ταξίδευαν στη Γερμανία για να χαλαρώσουν και να θεραπευτούν σε αυτό που σήμερα θα ονομάζαμε θέρετρα ευεξίας.
«Είχα σοβαρά προβλήματα ύπνου»
Με επίκεντρο την προληπτική αλλά και την επανορθωτική φροντίδα, ένα Kur απευθύνεται συνήθως σε γονείς που έχουν εξαντληθεί. Οι θεραπείες Mutter-und-kind και vater-und-kind (μητέρα-και-παιδί και πατέρας-και-παιδί) είναι κάτι που όλοι οι Γερμανοί δικαιούνται να απολαμβάνουν κάθε τέσσερα χρόνια, με τη συντριπτική πλειοψηφία των all-inclusive διακοπών διάρκειας τεσσάρων εβδομάδων να πληρώνονται από την ασφάλειά τους.
Στην πραγματικότητα όμως, οι θεραπείες έρχονται τις περισσότερες φορές όταν ένας γονέας έχει φτάσει σε οριακό σημείο.
Αυτή ήταν η περίπτωση της αστυνομικού Cécile Poirot από το Elmshorn στη βόρεια Γερμανία.
«Εκείνη την εποχή ζούσα ακόμη με τον πρώην σύζυγό μου και πατέρα της κόρης μου, περίπου 220 χιλιόμετρα από το Αμβούργο, όπου εργαζόμουν, και η μετακίνηση από το ένα κρατίδιο στο άλλο είναι εξαιρετικά δύσκολη στο αστυνομικό σώμα. Έτσι, συχνά πήγαινα στο Αμβούργο στις 2 το πρωί για την πρωινή βάρδια, δούλευα και επέστρεφα το απόγευμα ή το βράδυ», λέει η Poirot στο CNN.
«Κάποια στιγμή, αφού το έκανα αυτό για κάποια χρόνια, είχα σοβαρά προβλήματα ύπνου και είχα φτάσει σε έναν φαύλο κύκλο υπερκόπωσης και αϋπνίας. Στην αστυνομία του Αμβούργου, έχουμε τους λεγόμενους «Gesundheitslotsen», ανθρώπους που είναι υπεύθυνοι για να αναζητούν πιθανά προβλήματα και να προσπαθούν να προσφέρουν βοήθεια όσον αφορά την ευημερία μας. Η θλιβερή μου κατάσταση επισημάνθηκε και ο γιατρός μου συνταγογράφησε μια θεραπεία τεσσάρων εβδομάδων για μένα και την τότε 6χρονη κόρη μου σε μια κλινική».
Μεγάλη λίστα αναμονής
Οι θεραπείες μητέρας και παιδιού ξεκίνησαν μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν ιδρύθηκε το Müttergenesungswerk (MGW), το οποίο μεταφράζεται περίπου ως ινστιτούτο για την ευεξία των μητέρων. Ο φιλανθρωπικός οργανισμός ιδρύθηκε για να βοηθήσει τις γυναίκες να ανταπεξέλθουν στη μητρότητα, την εργασία και να βάλουν τη ζωή τους σε τάξη μετά τον πόλεμο, καθώς πολλοί πατέρες δεν επέστρεφαν στα σπίτια τους.
Το MGW είναι μοναδικό στη Γερμανία, λέει η Petra Gerstkamp, αναπληρώτρια διευθύντρια του οργανισμού. «Σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, δεν υπάρχει τέτοια ειδική υπηρεσία. Σε ορισμένες περιπτώσεις, υπάρχουν μέτρα αποκατάστασης σε νοσοκομείο, αλλά κυρίως για να διατηρηθεί η ικανότητα εργασίας».
Σήμερα, τα θεραπευτικά καταφύγια γονέων-παιδιών προσφέρονται σε κλινικές που λειτουργούν είτε από την ασφάλεια υγείας είτε από το MGW και είναι διαθέσιμα σε μητέρες και πατέρες. Η Γερμανία δεν έχει δωρεάν σύστημα υγείας, οπότε οι άνθρωποι πληρώνουν μηνιαία ασφάλιστρα που τελικά χρηματοδοτούν κλινικές που λειτουργούν από ασφαλιστικές εταιρείες.
Ενώ η πρόληψη της εξάντλησης και άλλων σωματικών και συναισθηματικών προβλημάτων θα ήταν ιδανική, η θεραπεία συχνά χορηγείται ως απάντηση στην εξουθένωση, όπως έγινε στην περίπτωση της Poirot.
Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι ένας γονέας πρέπει να εμφανίσει ορισμένα συμπτώματα και να λάβει διάγνωση από γιατρό για να δικαιούται το θεραπευτικό διάλειμμα. Ο γιατρός ξεκινά τη διαδικασία και στη συνέχεια ο ασθενής λαμβάνει πιθανές ημερομηνίες για κράτηση. Υπάρχουν επίσης λίστες αναμονής, παρόλο που διατίθενται περισσότερες από 150 κλινικές διάσπαρτες σε όλη τη χώρα.
Τα συμπτώματα που αναζητούν οι γιατροί
Η Gerstkamp λέει ότι λαμβάνονται υπόψη τόσο τα ψυχικά όσο και τα σωματικά συμπτώματα:
«Παρατηρούνται συμπτώματα όπως έντονη ευερεθιστότητα, ατονία, συνεχής εξάντληση και κούραση και αϋπνία. Οι πάσχοντες συχνά ‘απλά κλαίνε’ και συνήθως νιώθουν καταπονημένοι ακόμη και από μικρές, καθημερινές εργασίες.
«Ο κίνδυνος είναι ότι αυτοί οι άνθρωποι δεν θα μπορούν πλέον να απευθύνονται μόνοι τους σε ένα συμβουλευτικό κέντρο. Επομένως, είναι καθήκον να αναγνωρίζεται η ανάγκη για μέτρα πρόληψης και αποκατάστασης όσο το δυνατόν νωρίτερα – ειδικά επειδή ο χρόνος αναμονής για μια θέση σε ιαματικά λουτρά μπορεί να είναι πολύ μεγάλος».
Το 2022, υπήρχαν 44.525 μητέρες και 2.320 πατέρες που πήραν μέρος σε θεραπεία πρόληψης ή αποκατάστασης σε κλινικές του MGW, σύμφωνα με στοιχεία του MGW.
Οι περισσότερες από τις μητέρες που υποβάλλονται σε θεραπεία στις εγκαταστάσεις της MGW είναι μεταξύ 36 και 45 ετών. Τα στατιστικά στοιχεία της MGW δείχνουν ότι οι μητέρες εργάζονται συνήθως με μερική απασχόληση (20-35 ώρες) και οι πατέρες με πλήρη απασχόληση.
Το ποσοστό των μονογονέων στις κλινικές MGW είναι δυσανάλογα υψηλό σε σχέση με το συνολικό στην κοινωνία. Το ποσοστό των ανύπαντρων πατέρων –πάνω από 24%– υπερβαίνει το συνολικό ποσοστό του 15%.
Γιόγκα και θεραπεία
H Poirot, δοκίμασε πρώτη φορά γιόγκα, απόλαυσε μεγάλους περιπάτους στη φύση και συμμετείχε σε water aerobics, σε μια κλινική δίπλα στη Βόρεια Θάλασσα. Βρήκε τις ομαδικές συζήτησης με ψυχολόγο και τις ατομικά session στο spin bike πιο χρήσιμα.
«Η παραμονή μου μείωσε την πίεση. Ενώ το κύριο πρόβλημά μου βρισκόταν στην απόσταση (μεταξύ) τόπου εργασίας και τόπου κατοικίας, αποκόμισα πολύτιμες συμβουλές από τις συζητήσεις και έμαθα να μειώνω τις απαιτήσεις από τον εαυτό μου όσον αφορά την προσπάθεια να γίνω τέλεια μητέρα και τέλεια αστυνομικός», είπε.
Και ενώ μπορεί να ακούγεται αντιπαραγωγικό να στέλνουμε εξαντλημένους γονείς σε θεραπεία ξεκούρασης με τα παιδιά τους, όπως με την Poirot όταν εκείνη και η κόρη της έμειναν στην κλινική, αυτή η επιλογή τείνει να είναι προτιμότερη από τους γονείς, σύμφωνα με τον Gerstkamp.
Τα σχέδια θεραπείας θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν ιατρική διάγνωση και θεραπεία, ασκήσεις σωματικής και χαλάρωσης, ατομικές και ομαδικές συζητήσεις και προγράμματα που στοχεύουν στην αλληλεπίδραση γονέα-παιδιού. Ορισμένες κλινικές έχουν προγράμματα προσαρμοσμένα σε γονείς με εξειδικευμένες καταστάσεις, όπως εκείνοι που θρηνούν ένα αγαπημένο τους πρόσωπο ή χωρίζουν από έναν σύντροφο.
