Για πρώτη φορά επιστήμονες στις ΗΠΑ χρησιμοποίησαν σε προγεννητικό στάδιο τη νέα τεχνική γονιδιακής τροποποίησης ακριβείας CRISPR-Cas9 για να επέμβουν σε ένα παθολογικό γονίδιο και να προλάβουν την εκδήλωση μιας θανατηφόρας μεταβολικής διαταραχής σε πειραματόζωα (ποντίκια).
Με αυτόν τον τρόπο, έκαναν ένα σημαντικό βήμα για να πετύχουν μελλοντικά κάτι ανάλογο στο DNA ανθρώπινων εμβρύων, θεραπεύοντας έτσι -με προγεννητικές γονιδιακές επεμβάσεις- εκ γενετής παθήσεις που μπορεί να αποβούν μοιραίες για το μωρό.
Οι ερευνητές της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια και του Νοσοκομείου Παίδων της Φιλαδέλφεια, με επικεφαλής τους Ουίλιαμ Περαντό και Κίραν Μουσουνούρου, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο ιατρικό περιοδικό “Nature Medicine”, τροποποίησαν ένα παθολογικό γονίδιο στα έμβρυα των ποντικιών και έτσι μείωσαν τα πολύ επίπεδα χοληστερίνης που αλλιώς θα είχαν τα πειραματόζωα μετά τη γέννησή τους.
Επίσης, με μια παρόμοια προγεννητική γονιδιακή παρέμβαση, βελτίωσαν την ηπατική λειτουργία των ζώων και απέτρεψαν το θάνατό τους μετά τη γέννηση, εξαιτίας μιας θανατηφόρας κληρονομικής πάθησης του ήπατος. Πρόκειται για την κληρονομική τυροσιναιμία τύπου 1 (HT-1), μια σπάνια παιδική ασθένεια κατά την οποία ο οργανισμός αδυνατεί να διασπάσει πλήρως το αμινοξύ τυροσίνη, με συνέπεια να παράγονται και συσσωρεύονται στον οργανισμό επιβλαβείς ουσίες. Η νόσος -που εμφανίζεται σε έναν άνθρωπο στους 100.000- συχνά θεραπεύεται με ένα φάρμακο (τη νιτισινόνη) και με αυστηρή δίαιτα, αλλά η θεραπεία ορισμένες φορές αποτυγχάνει, με συνέπεια να προκαλούνται σοβαρά ηπατικά προβλήματα και καρκίνος του ήπατος στα μικρά παιδιά.
Μια προγεννητική θεραπεία θα επιτρέψει την πρόληψη αυτής της σπάνιας ασθένειας και άλλων εκ γενετής παθήσεων, απειλητικών για τη ζωή. Όπως δήλωσε ο Περαντό, «ο απώτερος στόχος μας είναι να μεταφράσουμε τη μέθοδό μας σε θεραπείες γι’ αυτές τις σοβαρές ασθένειες που διαγιγνώσκονται στο αρχικό στάδιο της εγκυμοσύνης. Ελπίζουμε έτσι να είμαστε σε θέση να παρεμβαίνουμε προγεννητικά σε συγγενείς ασθένειες, οι οποίες σήμερα δεν έχουν καμία αποτελεσματική θεραπεία για τους περισσότερους ασθενείς, με συνέπεια το θάνατο ή τις σοβαρές επιπλοκές στα βρέφη».
Η γονιδιακή επεξεργασία στα έμβρυα των πειραματόζωων έγινε με τη βοήθεια αδενοϊών ως «οχημάτων». Όμως επειδή αυτοί οι συνήθως αβλαβείς ιοί μπορεί μερικές φορές να πυροδοτήσουν επικίνδυνες αντιδράσεις στο ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού, οι ερευνητές αναζητούν εναλλακτικές μεθόδους όπως η χρήση νανοσοσωματιδίων λιπιδίων, προκειμένου να χειρίζονται το εργαλείο της τεχνικής CRISPR-Cas9.
Οι ερευνητές διευκρίνισαν ότι χρειάζεται να γίνει ακόμη πολλή δουλειά, κατ’ αρχάς σε μεγαλύτερα ζώα, προτού η μέθοδος περάσει από τα πειραματόζωα στην κλινική αξιοποίηση σε ανθρώπους.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
