Είναι ευρέως γνωστό ότι στους περισσότερους ιούς, όπως η εποχική γρίπη, οι ομάδες υψηλού κινδύνου είναι τα παιδιά, ιδίως τα βρέφη και οι πολύ ηλικιωμένοι.
Με τους κορωνοϊούς και ειδικά με τον SARS–CoV-2 υπάρχει ένα μυστήριο το οποίο δεν έχουν καταφέρει να εξηγήσουν ακόμα οι επιστήμονες και η αποκρυπτογράφηση του προορίζεται να αποτελέσει το «κλειδί» για τη θεραπεία.
Το μοναδικό… ευχάριστο έως τώρα σχετικά με την εξάπλωση της ασθένειας είναι ότι τα παιδιά παραμένουν σχεδόν ανέγγιχτα, λειτουργώντας μονάχα ως φορείς και μεταδότες της μόλυνσης. Στην Κίνα, μόνο το 2,4% των επιβεβαιωμένων κρουσμάτων ήταν παιδιά και μόνο το 0,2% των αναφερόμενων περιπτώσεων νόσησαν σοβαρά, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Επιπλέον από τους 3.177 θανάτους έως το πρωί της Παρασκευής (13/03) από την ασθένεια Covid-19 κανένας δεν αφορούσε παιδί.
Σε πλήρη αντίθεση, ο νέος κορωνοϊός έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα θανατηφόρος στο άλλο άκρο του φάσματος ηλικίας. Το ποσοστό θνησιμότητας στην Κίνα για τα άτομα άνω των 80 ετών εκτιμάται ότι είναι 21,9%, σύμφωνα με τον ΠΟΥ. Για τις ηλικίες 10 έως 39 το ποσοστό θνησιμότητας είναι περίπου 0,2%, σύμφωνα με ξεχωριστή μελέτη που βασίζεται σε αρχεία ασθενών για 44.672 επιβεβαιωμένες περιπτώσεις. Και οι θάνατοι και τα σοβαρά συμπτώματα είναι σχεδόν ανύπαρκτα σε νεότερες ηλικίες.
«Με τις λοιμώξεις του αναπνευστικού όπως ο νέος κορωνοϊός, βλέπουμε συνήθως μια καμπύλη σχήματος U σχετικά με το ποιες ηλικιακές ομάδες πλήττονται περισσότερο. Στη μία άκρη του U είναι τα μικρά παιδιά επειδή το ανοσοποιητικό τους σύστημα δεν έχει αναπτυχθεί ακόμη και στο άλλο άκρο οι ηλικιωμένοι, επειδή το ανοσοποιητικό τους σύστημα έχει εξασθενήσει. Με αυτόν τον ιό, η μια πλευρά του U λείπει εντελώς», δηλώνει ο Vineet Menachery, ιολόγος στο Πανεπιστήμιο Medical Branch του Τέξας.
Η εξήγηση του γιατί τα παιδιά είναι τόσο ανεπηρέαστα θα μπορούσε να οδηγήσει σε ανακαλύψεις στην κατανόηση του πώς και γιατί ο ιός πλήττει και σκοτώνει άλλες ηλικιακές ομάδες», τονίζει ο Frank Esper, ειδικός παιδιατρικής μολυσματικής νόσου στο Cleveland Clinic Children’s. Οι επιστήμονες διερευνούν τρία καίρια ερωτήματα. Η σοβαρότητα της λοίμωξης σχετίζεται με το βαθμό έκθεσης των ασθενών στον ιό; Έχει να κάνει με τη διαμόρφωση του ανοσοποιητικού μας συστήματος με βάση την ηλικία; Ή θα μπορούσε να οφείλεται σε βλάβη συσσωρευμένης ρύπανσης στους πνεύμονες με την πάροδο των ετών;
«Πιθανόν να μην έχει τόσο μεγάλη σχέση με τον ιό, αλλά με την κατάσταση του “οικοδεσπότη”, όπως οι υποκείμενες παθήσεις στους πνεύμονες, ο διαβήτης ή η υπέρταση. Πολύ λίγα παιδιά ηλικίας έως 7 ετών ή νεογνά έχουν υπέρταση», λέει ο Esper, προσθέτοντας ότι το «να βρούμε απαντήσεις σε όλα αυτά θα μπορούσε να είναι χρήσιμο με πολλούς τρόπους». Οι νέες ηλικίες έχουν παραμείνει μυστηριωδώς ανεπηρέαστες και από προηγούμενα σοβαρά κρούσματα κορωναϊού. Κανένα παιδί δεν πέθανε κατά τη διάρκεια της επιδημίας SARS το 2002, η οποία σκότωσε 774 άτομα. Ακολούθως λίγα παιδιά ανέπτυξαν συμπτώματα από το θανατηφόρο κορωνοϊό MERS, ο οποίος έχει σκοτώσει 858 άτομα από το 2012.
Προκειμένου να βρεθεί λύση στο αίνιγμα, ο Menachery και η ομάδα του κάνουν πειράματα στο Πανεπιστήμιο του Τέξας, μολύνοντας ποντίκια με SARS, ο οποίος θεωρείται ο πιο κοντινός «ξάδελφος» του SARS-CoV-2. Τα νεογνά ποντίκια νίκησαν τη μόλυνση, ενώ οι πνεύμονες και το σώμα των μεγαλύτερων σε ηλικία υπέστησαν βλάβη από την ασθένεια.
Ο Menachery διαπίστωσε ότι οι θάνατοι των μεγαλύτερων ποντικών συσχετίζονταν στενά όχι μόνο με την αδυναμία του ανοσοποιητικού τους συστήματος αλλά και με μια «απορρύθμιση» που προκάλεσε το ανοσοποιητικό τους σύστημα, αντιδρώντας υπερβολικά στον SARS. Η διαδικασία είναι παρόμοια με τους ανθρώπινους οργανισμούς, που καταλήγουν να χάνουν τη μάχη από λοιμώξεις του αναπνευστικού μετά την επίθεση του SARS-CoV-2.
Περισσότερο και από την ίδια τη μόλυνση αυτό που σκοτώνει τον ασθενή είναι η πολύ επιθετική “απάντηση” από το ανοσοποιητικό σύστημα του. Σε μια τέτοια περίπτωση η ίδια η άμυνα του οργανισμού καταστρέφει τα κύτταρα των πνευμόνων. «Είναι σαν η αστυνομία να δέχεται μια λανθασμένη ειδοποίηση για κατάσταση έκτακτου συναγερμού και να επεμβαίνει η ειδική ομάδα, πέφτοντας “τυφλά” πάνω σε μια πόρτα», παρομοιάζει ο Menachery.
Το καίριο ερώτημα που χρήζει απάντησης είναι για ποιο λόγο τα νεαρά ποντίκια μένουν αλώβητα από τη μόλυνση. Υπάρχει μια θεωρία που εικάζει ότι επειδή τα παιδιά είναι εκτεταμένα εκτεθειμένα σε τέσσερις άλλους ήπιους κορωναϊούς, που κυκλοφορούν κάθε χρόνο και προκαλούν και προκαλούν το κοινό κρυολόγημα, τους προσδίδει ένα είδος ενισχυμένης ανοσίας. Ωστόσο, πολλοί επιστήμονες έχουν αμφιβολίες περί αυτού διότι και οι γηραιότεροι προσελκύουν επίσης αυτούς τους κορωναϊούς, ενώ το ανοσοποιητικό σύστημα των παιδιών – ειδικά κάτω από την ηλικία των 5 – είναι υποανάπτυκτο, γεγονός που θα έπρεπε να τα κάνει περισσότερο και όχι λιγότερο ευάλωτα.
«Εάν επιβεβαιωθεί ότι τα παιδιά είναι λιγότερο επιρρεπή σε λοίμωξη, τότε υποψιάζομαι ότι υπάρχει κάτι πιο μηχανικό από το ανοσολογικό που παίζει ρόλο. Κάτι για τους υποδοχείς στο σώμα των παιδιών ή τους πνεύμονές τους είναι αυτό που παρεμποδίζει την ικανότητα του ιού να τους προσβάλλει», λέει ο Esper.
«Αυτό είναι ένα δείγμα του πόσα απομένει ακόμα να μάθουμε για αυτό τον ιό», δηλώνει ο Stuart Weston, ιολόγος της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Maryland, ο οποίος έχει δοκιμάσει αντιιικά φάρμακα που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στη θεραπεία του νέου κορωναϊού. «Η εστίαση τώρα αφορά τα εμβόλια και τη θεραπεία, αλλά υπάρχουν όλα αυτά τα μεγάλα ερωτήματα που θέλουμε να απαντήσουμε μακροπρόθεσμα, αν θέλουμε πραγματικά να κατανοήσουμε πώς λειτουργούν αυτοί οι κορωναϊοί».
Μπορεί τα παιδιά να εμφανίζουν ήπια συμπτώματα, αλλά οι επιδημιολόγοι τείνουν να καταλήξουν στο συμπέρασμα ότι αυτά απλώς αποκρύπτουν ότι μολύνονται στα ίδια ποσοστά με τους ενήλικες. Τα τελευταία δεδομένα που δημοσίευσαν Κινέζοι ερευνητές έδειξαν ότι με βάση τα επιβεβαιωμένα κρούσματα τα ποσοστά μόλυνσης είναι πολύ μικρότερα στα παιδιά. Όταν όμως βασίστηκαν στον εντοπισμό επαφών – ελέγχοντας τους ανθρώπους που έρχονται σε επαφή με μια επιβεβαιωμένη περίπτωση – τα παιδιά φαινόταν να μολύνθηκαν με τον ίδιο ρυθμό όπως οι ενήλικες.
Αυτή ακριβώς είναι και η χρησιμότητα των κλειστών σχολείων, καθώς τα παιδιά αποτελούν εστίες μόλυνσης και ο περιορισμός συγχρωτισμού και επαφών τους λειτουργεί αποτελεσματικά στην επιβράδυνση της μετάδοσης.
Αν βρεθεί και ο τρόπος με τον οποίο το (υποανάπτυκτο) ανοσοποιητικό σύστημα των παιδιών δείχνει το δρόμο της… νίκης στη μάχη κατά του SARS–CoV-2, ο πόλεμος θα έχει κερδηθεί.
