Το μότο “η προσπάθεια μετράει”, είναι ένα καλό μότο για έναν άνθρωπο που προσπαθεί να μπει σε μια καθημερινότητα με άσκηση και διατροφή. Λέγεται μότο γιατί προέρχεται από το motivation, το κίνητρο που έχεις στη ζωή σου.
Όταν μιλάμε για οργανισμούς, για δομές, για κυβερνήσεις, η προσπάθεια δεν είναι ποτέ αρκετή. Ακόμα κι αν πάρει μια κυβέρνηση μια απόφαση που σε εκείνη τη στιγμή που την πήρε, βρήκε υποστηρικτές τους περισσότερους, αν η απόφαση οδηγήσει στα βράχια, η ευθύνη θα πάει στην κυβέρνηση και μόνο. Οι υποστηρικτές θα λακίσουν ή θα κάνουν ότι δεν ήξεραν τίποτα. Ρεαλιστικά, θα πουν ότι η δική τους γνώμη δεν έχει τόσο βάρος και δεν έχουν την ίδια πρόσβαση σε στοιχεία, επομένως μπορούν να λένε ό,τι θέλουν.
Στην περίπτωση του κορωνοϊού το τελικό πόρισμα για το πώς έδρασε κάθε χώρα θα βγει όταν βρεθεί το εμβόλιο και μπορούμε να πούμε με σιγουριά ότι υπερέχουμε της διασποράς. Διαρκείς κρίσεις βγαίνουν επίσης σχεδόν κάθε ημέρα, ανάλογα με τους αριθμούς.
Κι ενώ μπορούμε να πούμε πως πολλές κυβερνήσεις έπραξαν με σωστό με τα υπάρχοντα δεδομένα τρόπο και πως για πρώτη φορά είδαμε τα πιόνια του δυτικού καπιταλισμού να ενεργούν, έστω και για το θεαθήναι, με γνώμονα τον άνθρωπο, φαίνεται πως ένας άλλος οργανισμός δεν διέπραξε με αυτόν τον γνώμονα.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας είναι στη θεωρία ένας θεσμός που η σύσταση του έγινε ακριβώς για να υπερβαίνει κυβερνήσεις οι οποίες υποτάσσονται, θέλοντας και μη, στη ροή του χρήματος.
Το ξεκίνημα όμως αυτής της πανδημίας, του κορωνοϊού, στάμπαρε τον ΠΟΥ με πολλά θολά σημεία που ενίσχυσαν θεωρίες συνωμοσίας και σίγουρα δεν ενίσχυσαν μια καλή έξωθεν μαρτυρία. Σε βαθμό που κατάφεραν μέχρι και να τονώσουν την αλαζονεία του Ντόναλντ Τραμπ. Είναι ενδεικτικό πως η απόσυρση χρηματοδότησης του ΠΟΥ που ανακοίνωσε, βρήκε υποστηρικτές μέχρι και ανθρώπους που αναγνώρισαν από την πρώτη στιγμή ότι είναι ανίκανος για Πλανητάρχης.
Αναμφίβολα όταν ρίχνεις διαρκώς σφαίρες στα κουτουρού όπως ο Τραμπ, κάποια στιγμή θα πετύχεις και κάτι, αλλά ποιος περίμενε ότι το ματ θα ερχόταν έναντι του ΠΟΥ;
Πολύς κόσμος, μεταξύ αυτών και αρκετοί από τον επιστημονικό κλάδο και τα παρακλάδια της ιατρικής, προσάπτουν στον ΠΟΥ μια ευκολοπιστία, μια περίεργη αφέλεια στον τρόπο που διαχειρίστηκε το ξεκίνημα του ιού, αποδεχόμενος τα δεδομένα των Κινέζων και χωρίς να θέσει εγκαίρως σε εφαρμογή τους μηχανισμούς που τελικά έθεσε.
Αυτή τη στιγμή δικαίως οι αξιωματούχοι του φωνάζουν για περισσότερα τεστ και για μεγαλύτερο έλεγχο προς τους ασυμπτωματικούς, αλλά μήπως έχουμε μια περίπτωση μετά Χριστόν προφητών;
Είναι ενδεικτικό πως στα τέλη Ιανουαρίου ο ΠΟΥ διά στόματος του ηγέτη του Τέντος Γκρεμπεγιεσούς, είπε mea culpa, εξηγώντας πως δεν έπρεπε να τοποθετήσει τόσο χαμηλά τον κορωνοϊό. Και πάλι όμως, παρά αυτή την παραδοχή, πήρε ενάμιση μήνα μέχρι να γίνει λόγος για πανδημία (11 Μαρτίου), κι ενώ στην Ιταλία τα πράγματα είχαν ξεφύγει ήδη αρκετά από τις 26 Φεβρουαρίου.
Χαρακτηριστικό της μη άμεσης λήψης αποφάσεων από τον ΠΟΥ είναι πως εκείνες τις ημέρες του Ιανουαρίου που τα πράγματα ήταν σκούρα μόνο στην Κίνα, υπήρξαν τρεις απανωτές ανακοινώσεις, τρία reports, όπου ο ιός χαρακτηριζόταν ως υψηλής κλίμακας μόνο για την Κίνα και με ελάχιστη ένταση ως δυνητικά επικίνδυνος για την παγκόσμια κοινότητα. Η αιτιολογία για τη λανθασμένη κατάταξη του ιού ήταν πως επρόκειτο για χρήση λανθασμένων λέξεων!
Κι αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που ο ΠΟΥ δεν στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων. Πίσω στο 2009 έκανε το ακριβώς αντίθετο. Έσπευσε να χαρακτηρίσει ως πανδημικό τον Η1Ν1 και δεν εξελίχθηκε σε τέτοιον. Φαίνεται λοιπόν πως η τωρινή του δράση επηρεάστηκε από το παρελθόν και τον παρέλυσε τρόπον τινά. Σκέφτηκαν ενδεχομένως περισσότερο την κατακραυγή σε περίπτωση που δεν εξελισσόταν σε πανδημία, παρά την επιστημονική πεποίθηση εκείνης της στιγμής.
Μετά το 2014, με το ξέσπασμα του Έμπολα που σκότωσε σχεδόν 11.500 ανθρώπους στην Αφρική, ο ΠΟΥ έδειξε μια σχετική αδιαφορία και χαλαρότητα, κάτι που δεν μπορεί παρά να έχει μια εξήγηση: επιδημία στην Αφρική δεν μας καίγεται καρφάκι, πανδημία που πλήττει την Δύση και τον καπιταλισμό, κάνουμε τα αδύνατα δυνατά. Κι αυτό ισχύει παρά το ότι ο Τέντος Γκρεμπρεγιεσούς είναι Αιθίοπας. Το χρήμα και η στήριξη δεν έρχονται από εκεί.
Αυτό όμως που φαίνεται να καθόρισε πολλά στην διασπορά παγκοσμίως, αφορά τον δρόμο της διπλωματίας που ακολούθησε ο ΠΟΥ. Αντί να γίνει αυστηρός εξ αρχής με τα 194 μέλη του, επέλεξε να λειτουργήσει κρυφά, να μην ονοματίσει ποια είναι τα κράτη που δεν έχουν λάβει τα προτεινόμενα μέτρα και εν τέλει να επιτρέψει την αδράνεια σε άλλες χώρες που επέτρεπαν για παράδειγμα τις πτήσεις από τα ελλιπώς προετοιμασμένα κράτη.
Τα παραπάνω βέβαια δεν υποστηρίζουν πως το πρόβλημα είναι επιστημονικό, άρα εγγενές. Είναι κυρίως εξωγενές, με την έννοια ότι η άνοδος στην εξουσία ατόμων αυτάρεσκων και συγκεντρωτικών όπως ο Τραμπ, που αγνοούν τα στοιχειώδη, κι όμως καθοδηγούν μεγάλα κράτη που στηρίζουν κατά κόρον τον ΠΟΥ, έχουν μετατρέψει τον οργανισμό σε έναν καλοθελητή.
Η Κίνα κοιτάζει με άγριο βλέμμα όποιον επιχειρεί να της βάλει λουρί, οι ΗΠΑ εξαπολύουν επιχειρήματα του στυλ “εμείς σας δίνουμε λεφτά”, κάπου στο ενδιάμεσο σκάει και η μεγάλη οικονομική κρίση από το 2008 μέχρι το 2014, οπότε αυτομάτως μειώνεται και η ελευθερία κινήσεων των ανθρώπων του ΠΟΥ.
Εν έτει 2020 η χρηματοδότηση του είναι στα 2 δισ. δολάρια, ένα ποσό που είναι χαμηλότερο από χρηματοδοτήσεις που έχουν αρκετά νοσοκομεία σε ΗΠΑ και Ηνωμένο Βασίλειο για παράδειγμα.
Αν σε αυτά συνυπολογιστεί και η έντονη κριτική σε εκτιμήσεις όπως αυτή του 2009, δημιουργείται μια καθαρή εικόνα για το ποιοι διαχειρίζονται το πολυτιμότερο αγαθό. Οι επιστήμονες το διαχειρίζονται με τον φόβο του βούρδουλα και οι πολιτικοί ηγέτες θεωρούν την υγεία αρένα για να εκθέσουν την εξουσία τους.
Ο ΠΟΥ δεν μπορεί να επιβάλλει τίποτα, αν και φτιάχτηκε υποτίθεται με αυτόν τον σκοπό, κι είναι απλά ένας σύμβουλος “επιχειρήσεων”. Κι όποιος θέλει να ακούσει, ακούει. Όποιος δεν θέλει, κάνει ό,τι θεωρεί καλύτερο εκείνος. Την ίδια στιγμή, το ΝΑΤΟ, ένας ΠΟΥ για ζητήματα στρατιωτικά, επιβάλλει στρατηγικές, επιβάλλει πρόστιμα. Άλλωστε, το να επιδεικνύεις τα όπλα έχει εδώ και χρόνια οριστεί ως πολύ πιο σημαντικό για τους παγκόσμιους ηγέτες από την υγεία.
Να σου όμως που η υγεία είπε να απαντήσει και δείχνει το πόσο εξαρτημένα είναι τα πάντα απ΄αυτήν. Χωρίς αυτή δεν υπάρχει καμία οικονομία να σταθεί…
