H κυβέρνηση ανυπομονεί να επανεκκινήσει την οικονομία, το ζήτημα όμως είναι να μην επισκιάσει η επιθυμία της αυτή τα επιστημονικά κριτήρια, διότι τότε ο κίνδυνος να απελευθερωθεί ένα δεύτερο κύμα μαζικών μολύνσεων και θανάτων στη χώρα μας θα είναι πραγματικός. Πόσο σύντομα είναι το «πολύ σύντομα» για την επαναφορά κάποιων δραστηριοτήτων;
Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης με διάγγελμα την ερχόμενη εβδομάδα αναμένεται να ανακοινώσει τη σταδιακή επιστροφή στην κανονικότητα, ενώ το δεξί του χέρι, ο υπουργός Επικρατείας Γιώργος Γεραπετρίτης, ξεδίπλωσε προχθές το σχέδιο της κυβέρνησης για την άρση των περιοριστικών μέτρων. Εξήγησε πώς θα βγούμε από τη γενικευμένη καραντίνα, τι θα γίνει με τις μετακινήσεις, τον τουρισμό και τα σχολεία, προτρέχοντας όμως επιστημονικά.
Η επιστημονική αξιολόγηση δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμα, μας λένε μέλη της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων του υπουργείου Υγείας, η οποία δεν έχει συνεδριάσει μέχρι στιγμής για τη στρατηγική της επιστροφής στην κανονικότητα, την ίδια ώρα που πραγματοποιούνται συνεδριάσεις υποεπιτροπών για επιμέρους θέματα όπως η χρήση υφασμάτινων μασκών. Ωστόσο η κυβέρνηση την πιέζει να νομιμοποιήσει την προειλημμένη απόφασή της για άνοιγμα της κοινωνίας. Παρότι μέχρι πρότινος το αφήγημα ήταν «ακούμε τους ειδικούς», τώρα αυτό μοιάζει να μην είναι βολικό και οι δύο πλευρές έχουν αλληλοπαγιδευτεί: η κυβέρνηση στην απαραίτητη για τη διασφάλιση της δημόσιας υγείας επιστημοσύνη και οι επιστήμονες στις πολιτικές πιέσεις.
Εστίες αναζωπύρωσης
Τα μέλη της επιτροπής επιμένουν: Χρειαζόμαστε περισσότερο χρόνο και επιδημιολογικά δεδομένα. Ελλείψει εμβολίου (που, αν υπάρξει, θα είναι έτοιμο σε έναν χρόνο) και συλλογικής ανοσίας (που για τη χώρα μας σημαίνει μεγάλο βάθος χρόνου και περίπου 100 κύματα αντίστοιχης έντασης για να φτάσουμε το 50%, όταν και αρχίζει να μειώνεται η επίδραση της μεταδοτικότητας), θα πρέπει να προετοιμαστούμε για πολλούς κύκλους άρσης και εφαρμογής μέτρων, σημειώνουν.
Ακόμη και σε καθεστώς αυστηρής καραντίνας εμφανίζονται «μικρές φωτιές αναζωπύρωσης της νόσου», όπως έχει χαρακτηρίσει ο Σ. Τσιόδρας τις πρόσφατες επιδημίες σε οίκους ευγηρίας, συνοικισμούς Ρομά, δομές προσφύγων και σε υγειονομικές μονάδες, ενώ σε δυο εβδομάδες, δηλαδή περίπου στις 4 Μαΐου, θα δούμε τι έγινε την περίοδο του Πάσχα και αν ο ιός έφτασε στην επαρχία.
«Θα χρειαστεί μεγάλη υπομονή […] Η άρση των μέτρων δεν είναι εύκολη υπόθεση» έχει ξεκαθαρίσει ο Σωτήρης Τσιόδρας. Επίσης χρειάζεται μαζικοποίηση των ελέγχων, κάτι το οποίο για τη χώρα μας μοιάζει μακρινό σενάριο. Τα τεστ αντισωμάτων, που ακόμα δεν είναι αξιόπιστα, δεν θα συμβάλουν στην άρση των μέτρων διότι δεν υπάρχει ανοσία, ξεκαθαρίζουν τα μέλη της επιτροπής. Και ενώ οι ελπίδες μας είναι στα μοριακά τεστ, αυτά δεν γίνονται ακόμα μαζικά, παρά το γεγονός ότι έχει εξαγγελθεί πως τα περιοριστικά μέτρα αναμένεται να αρθούν εντός του μήνα.
Μαζικά τεστ
Για να άρεις τα μέτρα και να παρακολουθείς την επιδημία, χρειάζονται πολλά και δύσκολα logistics, μαζικά τεστ και ανάλυση του κοινωνικού δικτύου των κρουσμάτων, λένε μέλη της επιτροπής. Οχι απλά ιχνηλάτηση, γιατί η ιχνηλάτηση σταματάει στην επαφή του κρούσματος, ενώ η ανάλυση του κοινωνικού δικτύου συνεχίζει σε κάθε θετικό δείγμα επαφής της επαφής του κρούσματος μέχρι να βρεθούν όλοι όσοι κόλλησαν και κυρίως η αρχική πηγή της μετάδοσης.
Αν το κλείσιμο των οικονομικών δραστηριοτήτων ήταν δύσκολο εγχείρημα, το άνοιγμά τους θα είναι ακόμα πιο δύσκολο. Η φάση αυτή είναι περισσότερο ευαίσθητη και τα βήματα πρέπει να γίνουν με προσήλωση στην επιστημονική τεκμηρίωση των πολιτικών αποφάσεων και πάντα με πρώτιστο μέλημα τη δημόσια υγεία. Σε μεγάλο βαθμό η εξέλιξη της πανδημίας θα κριθεί από τον τρόπο που θα υποχωρήσει η γενικευμένη καραντίνα.
Η Ελλάδα με το αδύναμο σύστημα υγείας χρησιμοποίησε τη γενικευμένη καραντίνα για να αποφύγει την απότομη κορύφωση θανάτων και κρουσμάτων. Αλλωστε μετράει 560 κρεβάτια Εντατικής Θεραπείας για πληθυσμό 11 εκατομμυρίων (δηλαδή 5,2 κρεβάτια ανά 100.000 κατοίκους, σε σύγκριση με τα 29,2 της Γερμανίας). Το ΕΣΥ άντεξε επειδή διαχειρίστηκε μειωμένο αριθμό κρουσμάτων που χρειάζονταν νοσηλεία και εντατική φροντίδα, αλλά και επειδή ανεστάλη η τακτική του λειτουργία.
Οι πολιτικές πιέσεις στην επιτροπή για να πάμε στην επόμενη μέρα γίνονται εμφανείς ακόμη και στις αλλαγές των αποφάσεων που ανακοινώνονται. Για παράδειγμα, ενώ η επιτροπή έκρινε ότι δεν χρειαζόμαστε τις μάσκες, υπό την πίεση της αλλαγής σελίδας συστήνεται πλέον να φοράμε μέχρι και υφασμάτινες μάσκες.
Ενώ μέχρι τώρα τα παιδιά ήταν «σιωπηροί» μεταδότες της νόσου και έκλεισαν τα σχολεία ώστε να μη θρηνήσουμε θύματα, τώρα μαθαίνουμε ότι δεν συμμετέχουν τόσο στη μετάδοση του κορονοϊού και τα σχολεία ετοιμάζονται να ανοίξουν. Λαμβάνοντας υπόψη τα ειδικά χαρακτηριστικά του πληθυσμού της χώρας (π.χ. δομή της ελληνικής οικογένειας, με τη συχνή συνύπαρξη ηλικιωμένων και μικρότερων ηλικιών), το πιθανότερο είναι οι επιστήμονες να ασκήσουν βέτο και να κρατήσουν φέτος τα σχολεία κλειστά. Ηδη οι πανελλαδικές εξετάσεις που δρομολογούνται αποτελούν τεράστιο εγχείρημα, το οποίο προϋποθέτει άνοιγμα όλων των σχολείων για έναν ολόκληρο μήνα.
Διακοπές και κανόνες
Οσο για τις καλοκαιρινές διακοπές, οι επιστήμονες συμφωνούν ότι ο εσωτερικός τουρισμός μπορεί να κινηθεί, με αυστηρούς όμως κανόνες, ενώ ο εξωτερικός τουρισμός καλά θα κάνει να μείνει άπιαστο όνειρο για φέτος. Ο υπουργός Τουρισμού Χάρης Θεοχάρης, από την άλλη, υποστηρίζει ότι θα δεχτούμε τουρίστες τους μήνες Ιούλιο, Αύγουστο και Σεπτέμβριο, δηλώνοντας ότι βρίσκεται σε συνεχή επικοινωνία με μεγάλα τουριστικά γραφεία της Ευρώπης που εκφράζουν το ενδιαφέρον τους για τη χώρα μας.
Οσοι θα έρχονται στην Ελλάδα θα έχουν «διαβατήριο υγείας», υποστηρίζει, παρά το γεγονός ότι ο Σ. Τσιόδρας έχει πολλάκις τονίσει ότι δεν υφίσταται κάτι τέτοιο, από τη στιγμή που υπάρχουν ελλιπή επιστημονικά δεδομένα σχετικά με την ανοσία ή την παρουσία θετικών αντισωμάτων, σύμφωνα και με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. «Είναι νωρίς να μιλάμε για τουρισμό, ίσως έχουμε περισσότερα επιστημονικά δεδομένα στα τέλη Μαΐου» υπογράμμισε ο καθηγητής και τόνισε με νόημα ότι μέχρι στιγμής όσοι ταξιδεύουν παραμένουν σε καραντίνα, όταν φτάνουν στον προορισμό τους, για 14 μέρες.
