FAKE NEWS – Οι πιο σωστές τροφές για πριν και μετά το εμβόλιο COVID-19

Σύμφωνα με πολυάριθμα διαδικτυακά δημοσιεύματα, υπάρχουν 7 τρόφιμα που καλό είναι να αποφεύγονται έπειτα από τον εμβολιασμό κατά του SARS-CoV-2. Ωστόσο, οι ισχυρισμοί των εν λόγω δημοσιευμάτων αποτελούν διαστρέβλωση πραγματικών επιστημονικών δεδομένων.

Παραδείγματα: menshouse.gr, tovima.gr, aftodioikisi.gr, vita.gr, magnesianews.gr, athensmagazine.gr, sports3.gr, alphafreepress.gr, tribune.gr

Σύμφωνα με τα υπό εξέταση δημοσιεύματα:

Τα 7 φαγητά που δεν πρέπει να φας μετά το εμβόλιο

Γενικώς, οποτεδήποτε χορηγεί κάποιος στον οργανισμό του του για πρώτη φορά ένα νέο φάρμακο, η επίσημη ιατρική οδηγία είναι να τρώει ελαφρά και να αποφεύγει εφτά τρόφιμα ή τύπους τέτοιων. Αυτά τα τρόφιμα είναι το αυγό, το ψάρι, οι φράουλες, οι ξηροί καρποί, οι γαρίδες τα οστρακοειδή και το αλκοόλ. Πρόκειται για τροφές που είναι επικίνδυνες για κάποιον αλλεργικό (ανεξαρτήτως βέβαια του αν το γνωρίζει).

Φυσικά η κατανάλωση τέτοιων τροφών μετά τον εμβολιασμό δεν συνεπάγεται αυτόματη ανεπιθύμητη αντίδραση, ωστόσο δεν είναι και… δυσβάσταχτη η νηστεία από αυτά για μία ημέρα. Σε κάθε περίπτωση το καλύτερο που έχει να κάνει ο καθένας είναι να συμβουλευτεί το γιατρό του ή το γιατρό στο εμβολιαστικό κέντρο προτού καταστρώσει τα πλάνα για το διατροφικό μενού του μετά τον εμβολιασμό.

Τι ισχύει

Οι επίσημες οδηγίες

Ήρθαμε σε επικοινωνία με τον ΕΟΔΥ, και όπως δήλωσε εκπρόσωπός του, δεν υπάρχει καμιά επίσημη οδηγία για διαφοροποίηση στη διατροφή σε σχέση με τον εμβολιασμό. Ανατρέξαμε στα επίσημα αρχεία συστάσεων αναφορικά με τον εμβολιασμό κατά της COVID-19, και η μόνη σχετική αναφορά που εντοπίσαμε είναι η εξής:

Στην επίμαχη οδηγία διαβάζουμε:

Αλλεργικές αντιδράσεις οποιασδήποτε βαρύτητας σε τρόφιμα, δηλητήρια, από του στόματος φάρμακα,
ενδοφλέβιες σκιαγραφικές ουσίες εκτός του σκιαγραφικού από του στόματος προϊόντος gastrografin που
περιέχει Polysorbate 80, latex, ζελατίνη ή περιβαλλοντικά αλλεργιογόνα δεν αποτελούν αντένδειξη ή προφύλαξη για εμβολιασμό

Αντίστοιχα, και η Ελληνική Εταιρεία Αλλεργιολογίας & Κλινικής Ανοσολογίας, συμπέρανε έπειτα από ανασκόπηση των σχετικών επιστημονικών δεδομένων για το εμβόλιο των Pfizer/BioNTech:

Κατόπιν των ανωτέρω θεωρούμε ότι τα άτομα με συνήθεις αλλεργίες σε φάρμακα, τροφές,
αεροαλλεργιογόνα (γύρεις, ακάρεα, μύκητες, επιθήλια οικόσιτων), δηλητήρια υμενοπτέρων
(μέλισσα, σφήκα) δεν έχουν αυξημένη πιθανότητα σε σχέση με το γενικό πληθυσμό να
εμφανίσουν αλλεργική αντίδραση στο εμβόλιο Pfizer-BioNTech COVID-19.

Όμοια ήταν και τα συμπεράσματα της Μονάδας Αλλεργιολογίας & Κλινικής Ανοσολογίας της Β’ Παιδιατρικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Το Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων των ΗΠΑ (CDC), παρομοίως έχει τοποθετήσει το ιστορικό αλλεργίας σε τρόφιμα στην «πράσινη κατηγορία» ελεύθερου εμβολιασμού χωρίς προφυλάξεις:

Την ίδια σύσταση κάνει και ο αντίστοιχος θεσμός υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου, MHRA, στο πιο πρόσφατο σχετικό εγχειρίδιό του (σελ. 22).

Όσον αφορά τον ισχυρισμό:

Γενικώς, οποτεδήποτε χορηγεί κάποιος στον οργανισμό του του για πρώτη φορά ένα νέο φάρμακο, η επίσημη ιατρική οδηγία είναι να τρώει ελαφρά και να αποφεύγει εφτά τρόφιμα ή τύπους τέτοιων. Αυτά τα τρόφιμα είναι το αυγό, το ψάρι, οι φράουλες, οι ξηροί καρποί, οι γαρίδες τα οστρακοειδή και το αλκοόλ. Πρόκειται για τροφές που είναι επικίνδυνες για κάποιον αλλεργικό (ανεξαρτήτως βέβαια του αν το γνωρίζει).

Ήρθαμε σε επικοινωνία με τον κλινικό φαρμακοποιό Διαμαντή Κλημεντίδη, και όπως δήλωσε, στην πραγματικότητα δεν υπάρχει καμιά οδηγία για αποφυγή των εν λόγω τροφίμων σε γενική σύνδεση με χορήγηση φαρμάκων, λόγω πιθανής αλλεργίας. Ήδη από το 2013, ο κ. Κλημεντίδης είχε ερευνήσει έναν παρεμφερή ισχυρισμό, που έκανε λόγο για αποφυγή εμβολιασμού κατά της γρίπης μετά από κατανάλωση ψαριού, αυγού ή κοτόπουλου. Όπως διαπίστωσε, η εν λόγω σύσταση δεν αναφερόταν σε κανέναν επίσημο οδηγό εμβολιασμού, κάτι που επιβεβαίωσε και στην ανανέωση των οδηγιών τα επόμενα χρόνια, και επαληθεύσαμε και εμείς εξετάζοντας τις πιο πρόσφατες οδηγίες.

Ο κ. Κλημεντίδης έφτασε στο εξής συμπέρασμα αναφορικά με την προέλευση του ισχυρισμού:

Όλα δείχνουν πως πρόκειται για έναν αστικό μύθο και το ενδιαφέρον πλέον στρέφεται στην προέλευσή του.  Μια πιθανή εξήγηση μπορεί να είναι η εξής λογική σειρά:

1. Τα αντιγριπικά εμβόλια παρασκευάζονται μέσω της καλλιέργειας των ιών σε αυγά κότας. Στη συνέχεια και μετά από κατάλληλη κατεργασία, τα ιικά στελέχη τεμαχίζονται και απενεργοποιούνται, έτσι ώστε το εμβόλιο να περιέχει  μόνο τμήματα των ιών, ως αντιγόνα.

2. Παρά την τελειοποίηση της διαδικασίας, τουλάχιστον σε σχέση με παλιότερα, το τελικό προϊόν ενδέχεται να περιέχει και ίχνη πρωτεΐνης αυγού. Η τελευταία ανήκει στα πλέον γνωστά αντιγόνα που ενοχοποιούνται για αλλεργίες. Συγκεκριμένα, το 2% των παιδιών και <1% των ενηλίκων εμφανίζουν κάποιο είδος αλλεργίας στην πρωτεΐνη αυτή.

3. Αυτό όμως δεν έχει καμία σύνδεση με την ταυτόχρονη κατανάλωση αυγού πριν ή μετά το εμβόλιο. Ενδιαφέρει αν και μόνο αν κάποιος εμφανίζει αλλεργική αντίδραση αναφυλακτικού τύπου στο αυγό, οπότε σύμφωνα με τις οδηγίες πρέπει να αποφεύγει τον εμβολιασμό με αυτού του τύπου τα εμβόλια γενικά. Αξίζει μάλιστα να τονιστεί ότι η αλλεργία μη αναφυλακτικού τύπου στο αυγό, δεν αποτελεί αντένδειξη για τον εμβολιασμό, σύμφωνα με τους κατασκευαστές.

4. Δεν υπάρχει καμία ένδειξη, κανένα καταγεγραμμένο περιστατικό και κανένας μηχανισμός όπου η κατανάλωση αυγών, ψαριών, κοτόπουλου, σοκολάτας, ξηρών καρπών και γενικά οποιασδήποτε τροφής στην οποία ο εμβολιαζόμενος δεν είναι αλλεργικός, προκαλεί, με κάποιο τρόπο, υπερευαισθησία έναντι του εμβολίου, σε υγιείς ανθρώπους. […]

Συμπεραίνω ότι μάλλον κάποιου είδους “σπασμένο τηλέφωνο” οδήγησε στην ευρεία υιοθέτηση της σύστασης. Η ερώτηση “μήπως έχετε αλλεργία στο αυγό ή στο κοτόπουλο;” μετατράπηκε σε “έχετε φάει αυγό σήμερα;”

Έτσι, η πιο πιθανή εξήγηση προέλευσης του επίμαχου ισχυρισμού για την αποφυγή 7 τροφίμων, είναι ότι η επιλεκτική αντένδειξη χορήγησης κάποιων φαρμάκων στην περίπτωση που ο εκάστοτε ασθενής αντιμετωπίζει σχετική αλλεργία, τελικά διαστρεβλώθηκε σε σύσταση γενικευμένης αποφυγής τροφίμων πριν τη χορήγηση φαρμάκων.

Διατροφή και παρενέργειες εμβολιασμού

Ένας ακόμη ισχυρισμός των εν λόγω δημοσιευμάτων, αφορά τη σύνδεση της διατροφής με τις παρενέργειες του εμβολιασμού:

Πολύς λόγος έχει γίνει στα Μ.Μ.Ε. για το ποιες τροφές είναι οι ιδανικές μετά τον εμβολιασμό. H σωστή διατροφή μπορεί να βοηθήσει την εύρυθμη λειτουργία του οργανισμού και μέσω αυτού του μηχανισμού την γενικότερα καλή κατάσταση υγείας, άρα και την πιθανή αποφυγή τυχόν παρενεργειών.

Ωστόσο, γενικά, είναι αναληθές ότι «η εύρυθμη λειτουργία του οργανισμού οδηγεί στην πιθανή αποφυγή τυχόν παρενεργειών».

Ενδεικτικά, στην ΕΕ έχουν αδειοδοτηθεί προς το παρόν 4 εμβόλια κατά του κορωνοϊού, και στις κλινικές μελέτες τους διαπιστώθηκε ότι τα άτομα 65 ετών και άνω με υποκείμενα νοσήματα, παρουσίασαν γενικά ηπιότερες παρενέργειες απ’ αυτές των νεότερων και υγιέστερων ατόμων. [Pfizer/BioNTech – σελ. 109][Moderna – σελ. 117][AstraZeneca – σελ. 137][Johnson & Johnson – σελ. 163]

Το φαινόμενο αυτό συνδέεται με τον ανοσοεκφυλισμό, δηλαδή την τάση μείωσης της δραστηριότητας του ανοσοποιητικού συστήματος με την αυξανόμενη ηλικία, η οποία οδηγεί σε διαφορετική ή μειωμένη ανοσολογική απόκριση μετά από εμβολιασμό και δυνητικά, σε ασθενέστερες σχετικές παρενέργειες. [πηγή 1][πηγή 2][πηγή 3]

Χρειάζεται να επισημανθεί πάντως ότι οι σχετικοί μηχανισμοί είναι σύνθετοι, και η αποτελεσματικότητα του εμβολιασμού σε πραγματικές συνθήκες μπορεί να απέχει από τις παραπάνω παρατηρήσεις. Έτσι, στις επίσημες κλινικές μελέτες αλλά και στα δεδομένα που έχουν ληφθεί μέχρι τώρα από τον εμβολιασμό στο γενικό πληθυσμό, τα εγκεκριμένα εμβόλια κατά του κορωνοϊού έχουν βρεθεί σχεδόν το ίδιο αποτελεσματικά και στους ηλικιωμένους. Αυτό το συμπέρασμα προκύπτει χρησιμοποιώντας ως κριτήριο, τόσο την προστασία από συμπτωματική νόσηση, όσο και από νοσηλεία ή θάνατο. Είναι σκόπιμο να αναφέρουμε ωστόσο πως τα εν λόγω στοιχεία συλλέχθηκαν πριν την εξάπλωση του πιο επικίνδυνου στελέχους Δέλτα. [πηγή 1][πηγή 2][πηγή 3][πηγή 4]

Παράλληλα, όπως δηλώνουν ειδικοί, με βάση τα διαθέσιμα επιστημονικά δεδομένα, δε φαίνεται να υπάρχει σχέση μεταξύ του επιπέδου παρενεργειών που εμφανίζει ο εκάστοτε εμβολιασμένος και της προστασίας που του παρέχει ο εμβολιασμός για την COVID-19. [πηγή 1][πηγή 2][πηγή 3]

Τα δημοσιεύματα ισχυρίζονται ακόμη ότι «το συχνότερο σύμπτωμα της ανοσοποίησης είναι η ναυτία»:

Το συχνότερο σύμπτωμα της ανοσοποίησης είναι η ναυτία, για αυτό και συνίστανται τρόφιμα εύπεπτα, όπως οι μπανάνες, το καστανό ρύζι, οι πατάτες και τα ζυμαρικά. Επίσης, μόνο όφελος μπορεί να έχει η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων υγρών μετά τον εμβολιασμό, με το τσάι από τζίντζερ να θεωρείται ιδανικό για την πρόληψη γαστρεντερικών προβλημάτων, που έχει εντοπιστεί ότι εμφανίζονται σε ένα ποσοστό οριακά διψήφιο των ατόμων που εμβολιάζονται.

Στην πραγματικότητα, οι συχνότερες παρενέργειες που καταγράφηκαν στις κλινικές δοκιμές των 4 εγκεκριμένων εμβολίων, ήταν ο πόνος στο σημείο της ένεσης, η κούραση και ο πονοκέφαλος. Συμπτώματα όπως η ναυτία, η διάρροια και ο εμετός, ήταν από τα σχετικά σπάνια. Συγκεκριμένα εμφανίστηκαν κατά λίγες ποσοστιαίες μονάδες συχνότερα στους εμβολιασμένους συγκριτικά με την ομάδα του εικονικού εμβολίου (placebo), κατά κύριο λόγο στη δόση με τις περισσότερες παρενέργειες, και έφτασαν διψήφιο νούμερο συγκριτικής συχνότητας (14%) μόνο στην 2η δόση του εμβολίου της Moderna. [Pfizer/BioNTech][Moderna][AstraZeneca – σελ. 132][Johnson & Johnson]