Πως καλλιεργούμε στα παιδιά τον αυτοέλεγχο
Ένας από τους συχνότερους προβληματισμούς των γονέων αποτελεί η οριοθέτηση της ρουτίνας των παιδιών, η θέσπιση δηλαδή κανόνων όσο αφορά το παιχνίδι, το φαγητό, τον ύπνο ή ακόμα και τη διατροφή. Στις μέρες μας, όντας στα μέσα μιας κρίσης, και σε συνδυασμό με τις ιδιαίτερες συνθήκες που βιώνουμε όλοι γίνεται ολοένα και δυσκολότερο για τους γονείς να τοποθετούν σαφή όρια. Τώρα ωστόσο, περισσότερο από ποτέ, αναδύεται η σπουδαιότητα της καλλιέργειας του αυτοελέγχου στα παιδιά, ώστε αυτά να μπορούν να λειτουργούν αποτελεσματικά και αυτόνομα στις αντίξοες συνθήκες.
Αυτοέλεγχος είναι η ικανότητα του ατόμου να συγκρατεί τα συναισθήματα και τις παρορμήσεις του για να πετύχει συγκεκριμένους στόχους. Κατά κύριο λόγο θεωρείται μια επίκτητη δεξιότητα που επέρχεται με την ωριμότητα και την εκπαίδευση. Ως εκ τούτου, τα μικρότερα παιδιά στερούνται τον αυτοέλεγχο των μεγαλύτερων. Η αξία του αυτοελέγχου έχει φανεί να συνδέεται με καλύτερες ακαδημαϊκές επιδόσεις καθώς και με μειωμένες πιθανότητες για άγχος, κατάθλιψη και επιθετική συμπεριφορά. Πώς καλλιεργούμε όμως στα μικρά παιδιά τον αυτοέλεγχο;
Μια αποτελεσματική τακτική για τη διατήρηση του αυτοέλεγχου είναι η αλλαγή του περιβάλλοντος και η απομάκρυνση των «πειρασμών». Αυτό μπορεί να σημαίνει την απομάκρυνση ενός παιχνιδιού ή μιας λιχουδιάς το οποίο είναι πιθανό να προκαλέσει ένταση ή και σύγκρουση. Αυτό που χρειάζεται να κάνουμε κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης των παιδιών είναι να τα διδάσκουμε πώς να προσδιορίζουν τους πειρασμούς από μόνα τους και να λαμβάνουν τα απαραίτητα μέτρα για να τους αντιμετωπίσουν.
Είναι σημαντικό να μην ξεχνάμε ότι τα μικρά παιδιά χρειάζονται συχνές υπενθυμίσεις. Είναι δύσκολο να είμαστε τυπικοί στο στόχο μας αν δεν θυμόμαστε τους βασικούς κανόνες. Ειδικά τα μικρά παιδιά έχουν μεγαλύτερή δυσκολία να θυμούνται τις οδηγίες και να διατηρούν την προσοχή τους. Έχει φανεί ερευνητικά ότι όταν υπάρχει ένας ενήλικας να υπενθυμίζει στα παιδιά τους κανόνες πριν από κάθε δοκιμασία, τα παιδιά έχουν περισσότερες πιθανότητες να ελέγξουν τις παρορμήσεις τους και να δείξουν αυτοέλεγχο.
Ένας απλός τρόπος για να καλλιεργήσουμε στα παιδιά τον αυτοέλεγχο είναι το παιχνίδι. Τα παιχνίδια βοηθούν σε μεγάλο βαθμό τα παιδιά να μάθουν να αυτοπειθαρχούνται. Κάθε φορά που ζητάμε από τα παιδιά να παίζουν παιχνίδια όπου χρειάζεται να ακολουθήσουν κανόνες, τους ενθαρρύνουμε στην ουσία να αναπτύξουν αυτοέλεγχο.
Επιπρόσθετα, είναι σημαντικό να μαθαίνουμε στα παιδιά από πολύ μικρή ηλικία να οργανώνονται και να προβλέπουν. Οι άνθρωποι είναι πιο πιθανό να πετύχουν όταν σκεφτούν τα εμπόδια που πιθανό να χρειαστεί να αντιμετωπίσουν για την επίτευξη ενός στόχου και να καταλήξουν σε συγκεκριμένα βήματα από πριν για το πώς θα δράσουν. Επομένως, είναι σημαντικό να βοηθήσουμε τα παιδιά να μάθουν να προβλέπουν τα εμπόδια που θα συναντήσουν στην προσπάθεια τους να υπηρετήσουν έναν σκοπό (π.χ. απουσία φυσικής επαφής με φίλους κατά τον κορωνοϊό ή συστηματικό διάβασμα για να εξασφαλίσουν ένα ψηλό βαθμό σε εξετάσεις). Παράλληλα να τους ενθαρρύνουμε να σκεφτούν τι μπορούν να κάνουν αν εμφανιστεί κάποιο από τα πιθανά εμπόδια.
Τέλος, είναι πολύ βοηθητικό για την εξέλιξη των παιδιών να ενισχύουμε τη σωστή νοοτροπία για την αντιμετώπιση των προκλήσεων. Αρκετοί άνθρωποι θεωρούν ότι οι ικανότητές μας είναι σταθερές, κληρονομήσιμες και αμετάκλητες. Αυτή η άποψη αποτυπώνεται μέσα σε φράσεις όπως «Ο Χ δεν παίρνει τα γράμματα», «Η Υ είναι ατσούμπαλη και δεν τα καταφέρνει στις αθλητικές δραστηριότητες» κ.ά. Όταν οι άνθρωποι έχουν μια τέτοια θεώρηση είναι πιο συχνό να εγκαταλείπουν την προσπάθεια. Μια τέτοια νοοτροπία δεν βοηθά να καλλιεργήσουμε νέες δεξιότητες στα παιδιά. Αντίθετα, οι άνθρωποι που πιστεύουν ότι η προσπάθεια διαμορφώνει σημαντικά τις ικανότητες τους, τείνουν να εξελίσσονται διαρκώς και να είναι πιο ανθεκτικοί στις προκλήσεις.
Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, είναι σημαντικό να βοηθήσουμε τα παιδιά να αναπτύξουν την ανθεκτικότητα και την αποφασιστικότητά τους, διδάσκοντας τους να μην απογοητεύονται και να σκέφτονται ότι όσο προσπαθούν είναι ένα βήμα και πιο κοντά στον επιθυμητό στόχο.
√ Η Ρεγγίνα Αντωνέλου είναι Σχολικός Ψυχολόγος
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ https://antikleidi.com
