Με τις περιπτώσεις ευλογιάς των πιθήκων περιέργως σε άνοδο εκτός Αφρικής, όπου η ασθένεια είναι ενδημική, αξιωματούχοι του χώρου της υγείας χρησιμοποιούν ιχνηλάτηση επαφών, απομόνωση και στοχευμένους εμβολιασμούς για να αντιμετωπίσουν την εξάπλωσή της.
Διεθνείς αξιωματούχοι έχουν εντοπίσει πάνω από 200 ύποπτα και επιβεβαιωμένα κρούσματα της συνήθως ήπιας ιικής λοίμωξης σε 19 χώρες από τις αρχές Μαΐου. Η παραλλαγή της ευλογιάς των πιθήκων που εμπλέκεται στον παρόν ξέσπασμα έχει θνησιμότητα γύρω στο 1%, αν και δεν έχουν αναφερθεί ως τώρα θάνατοι.
Αυτά είναι γνωστά ως τώρα για το υπάρχον εύρος εμβολίων και θεραπειών:
Εμβόλια
Οι ιοί της ευλογιάς και της ευλογιάς των πιθήκων είναι «συγγενικοί», και η πρώτη γενιά εμβολίων για την ευλογιά εμφανίζεται 85% αποτελεσματική στην αποτροπή της ευλογιάς, σύμφωνα με τον ΠΟΥ. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν διαθέσιμα δύο εμβόλια για την ευλογιά: Το ένα φτιάχνεται από τη δανική Bavarian Nordic, με το όνομα Jynneos, Imvamune ή Imvanex– ανάλογα τη γεωγραφική περιοχή. Περιλαμβάνει μια αποδυναμωμένη μορφή του ιού της δαμαλίτιδας (vaccinia) που σχετίζεται στενά με τους ιούς της ευλογιάς και της ευλογιάς των πιθήκων, μα είναι λιγότερο επιβλαβής. Η τροποποιημένη αυτή έκδοση δεν προκαλεί νόσηση σε ανθρώπους και δεν μπορεί να αναπαραχθεί σε ανθρώπινα κύτταρα. Έχει έγκριση στις ΗΠΑ για την αποτροπή τόσο της ευλογιάς όσο και της ευλογιάς των πιθήκων. Η έγκριση της ΕΕ είναι για την ευλογιά, αν και οι γιατροί μπορούν να το χορηγήσουν και «off-label» για ευλογιά των πιθήκων. Η Bavarian Nordic είπε ότι πιθανότατα θα ζητήσει επέκταση της ετικέτας από την αρμόδια υπηρεσία της ΕΕ για να περιλαμβάνεται η ευλογιά των πιθήκων. Οι γνωστές παρενέργειες περιλαμβάνουν πόνους και πρήξιμο στο σημείο του εμβολίου, καθώς και πονοκέφαλο και κόπωση.
Το άλλο, παλαιότερο εμβόλιο φτιάχνεται από την Emergent Biosolutions και ονομάζεται ACAM2000. Περιέχει επίσης τον ίδιο ιό, μα είναι μολυσματικός και μπορεί να αναπαραχθεί σε ανθρώπους. Ως αποτέλεσμα μπορεί να μεταδοθεί από αυτόν που κάνει το εμβόλιο στους ανεμβολίαστους που έχουν στενή επαφή με το σημείο του εμβολιασμού.
Πέρα από τις παρενέργειες που σχετίζονται με πολλά εμβόλια, όπως πόνος στο χέρι και κόπωση, περιλαμβάνει επίσης μια σοβαρή προειδοποίηση για ένα πιθανό εύρος σοβαρών επιπλοκών, μεταξύ των οποίων προβλήματα στην καρδιά, τύφλωση και θάνατο. Επίσης, δεν σχεδιάστηκε για χρήση σε συγκεκριμένες ομάδες ανθρώπων, όπως στους ανοσοκατασταλμένους. Το ACAM2000 έχει έγκριση στις ΗΠΑ για ανθρώπους με υψηλό κίνδυνο μόλυνσης με ευλογιά. Δεν έχει έγκριση στην ΕΕ.
Αντιικά
Τα συμπτώματα ευλογιάς των πιθήκων μπορεί να περιλαμβάνουν πυρετό, πονοκεφάλους, φαγούρα και πληγές με πύον στο δέρμα- μπορούν να διαρκέσουν δύο με τέσσερις εβδομάδες και συχνά χάνονται μόνα τους.
Οι ασθενείς μπορεί να λαμβάνουν επιπλέον υγρά και θεραπεία για δευτερεύουσες βακτηριακές μολύνσεις. Ένας αντιικός παράγοντας ονόματι tecovirimat- γνωστός ως TPOXX, παράγεται από τη SIGA Technologies- έχει έγκριση από ΗΠΑ και ΕΕ για την ευλογιά, ενώ η ευρωπαϊκή της έγκριση περιλαμβάνει επίσης την ευλογιά των πιθήκων και των αγελάδων.
Ένα άλλο φάρμακο, το Tembexa, που έχει αναπτυχθεί από τη Chimerix, έχει έγκριση από τις ΗΠΑ για την αντιμετώπιση της ευλογιάς. Δεν είναι γνωστό αν θα μπορούσε να βοηθήσει ανθρώπους που έχουν μολυνθεί με ευλογιά των πιθήκων.
Τόσο το TPOXX όσο και το Tembexa εγκρίθηκαν με βάση μελέτες σε ζώα που δείχνουν ότι πιθανώς θα είναι αποτελεσματικά, επειδή αναπτύχθηκαν μετά την εξάλειψη της ευλογιάς στους ανθρώπους μέσω μαζικών εμβολιασμών.
Αποθέματα
Ο ΠΟΥ καταχώρησε την ευλογιά ως ασθένεια που έχει εξαλειφθεί το 1980, μα υπάρχουν ανησυχίες πως ο ιός θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως βιολογικό όπλο, με αποτέλεσμα χώρες να δημιουργούν αποθέματα εμβολίων.
Ο ΠΟΥ έχει 2,4 εκατομμύρια δόσεις στα κεντρικά του στην Ελβετία, από τα τελευταία χρόνια του προγράμματος εξάλειψης. Η υπηρεσία έχει επίσης δεσμεύσεις από χώρες- δωρητές για πάνω από 31 εκατομμύρια επιπλέον δόσεις.
Αμερικανοί αξιωματούχοι λένε ότι υπάρχουν πάνω από 1.000 δόσεις του εμβολίου της Bavarian Nordic στα εθνικά αποθέματα και αναμένουν το επίπεδο αυτό να αυξηθεί κατά πολύ τις επόμενες εβδομάδες. Η χώρα έχει επίσης 100 εκατομμύρια δόσεις του ACAM2000.
Η Γερμανία έχει πει ότι παρήγγειλε 40.000 δόσεις του εμβολίου της Bavarian Nordic, ώστε να είναι έτοιμη για εμβολιασμούς σε επαφές κρουσμάτων αν χρειαστεί.
Άλλες χώρες, όπως η Βρετανία και η Γαλλία, προσφέρουν επίσης ή συστήνουν το εμβόλιο σε ανθρώπους με στενή επαφή με εμβολιασμένους και υγειονομικούς.
Η Bavarian Nordic, με δυνατότητες ετήσιας παραγωγής 30 εκατομμυρίων δόσεων, είπε στο Reuters πως πολλαπλές χώρες την προσέγγισαν, ενδιαφερόμενες να αγοράσουν το εμβόλιό της, χωρίς να δώσει λεπτομέρειες. Εκπρόσωπός της είπε ότι δεν χρειάζεται επέκταση της παραγωγής.
