Το πρωινό ξύπνημα από μόνο του μπορεί να είναι δύσκολο και το τελευταίο που χρειάζεστε είναι να ζαλίζεστε κιόλας. Πού μπορεί όμως να οφείλεται η ζάλη το πρωί, μόλις ανοίξετε τα μάτια σας;
«Η ζάλη είναι ένας από τους συχνότερους λόγους για τους οποίους ζητά ο κόσμος ιατρική συμβουλή», απαντά η ακοολόγος Dr. Julie Honaker, διευθύντρια του Προγράμματος Αιθουσαίων Διαταραχών & Διαταραχών Ισορροπίας στην Cleveland Clinic, στο Οχάιο. «Οι πιθανές αιτίες της είναι πολλές, καθώς μεγαλώνοντας γινόμαστε ευάλωτοι σε πολλές παθήσεις που την προκαλούν».
Αν νιώθετε σποραδικά ζαλάδα, πιθανώς δεν χρειάζεται να ανησυχήσετε. Οι περισσότεροι άνθρωποι ξυπνούν ζαλισμένοι καμιά φορά το πρωί. Αν όμως η ζάλη σας συμβαίνει συχνά, πρέπει να διερευνηθεί από έναν γιατρό. Η Dr. Honaker εξηγεί ποιες είναι μερικές συνηθισμένες αιτίες της.
Χαμηλή αρτηριακή πίεση
«Το αίμα τείνει να συσσωρεύεται στον κορμό, όταν είμαστε ξαπλωμένοι», λέει. «Όταν σηκωθούμε, μετακινείται απότομα προς τα πόδια και την κοιλιά, προκαλώντας μείωση της αρτηριακής πίεσης. Υπό φυσιολογικές συνθήκες ο οργανισμός αντιμετωπίζει γρήγορα αυτή την μείωση. Αν όμως η αντίδρασή του είναι αργή, η συνέπεια είναι η ορθοστατική υπόταση, που προκαλεί ζάλη».
Η ορθοστατική υπόταση είναι πιο συχνή στους ηλικιωμένους, καθώς και σε όσους:
- Λαμβάνουν ορισμένα φάρμακα (π.χ. αντικαταθλιπτικά, διουρητικά)
- Πάσχουν από ορισμένα νοσήματα (π.χ. καρδιολογική προβλήματα, νευρολογικές διαταραχές)
Ευτυχώς, η ορθοστατική υπόταση συνήθως διαρκεί λίγα λεπτά και ύστερα υποχωρεί. Αν όμως την εκδηλώνετε συχνά, καλό είναι να συμβουλευθείτε τον γιατρό σας, συνιστά η Dr. Honaker.
Καλοήθης παροξυσμικός ίλιγγος θέσεως (BPPV)
Η διαταραχή αυτή είναι πρόβλημα των αυτιών – του έσω ωτός, συγκεκριμένα. Κατ’ αυτήν, ο πάσχων έχει την εντύπωση ή την αίσθηση της κίνησης, ενώ στην πραγματικότητα δεν εκτελεί κάποια. Συνήθως αισθάνεται ότι το δωμάτιο περιστρέφεται. Ο ίλιγγος θέσεως μπορεί να προκληθεί από διαταραχή στο σύστημα ισορροπίας που βρίσκεται στο εσωτερικό του αυτιού.
Η διαταραχή αυτή είναι συχνότερη στις ηλικίες άνω των 40 ετών, ιδίως στις γυναίκες. Ο ίλιγγος τυπικά διαρκεί από λίγα δευτερόλεπτα έως ένα λεπτό. Εκδηλώνεται όταν υπάρχει διαταραχή στους ωτολίθους, ένα είδος μικρών κρυστάλλων που βρίσκονται στο έσω ους. Αν αυτοί εκτοπιστούν, προκαλούν ζάλη. Καθώς οι ωτόλιθοι σταθεροποιούντι σε ένα άλλο σημείο του έσω ωτός, η ζάλη υποχωρεί.
Εκτός από τη ζάλη, άλλα συμπτώματα που μπορεί να προκαλέσει ο καλοήθης παροξυσμικός ίλιγγος θέσεως είναι:
- Ναυτία
- Έμετος
- Δυσκολία στη βάδιση σε ευθεία γραμμή
Αν έχετε τέτοιου είδους συμπτώματα, συμβουλευθείτε τον γιατρό σας, συνιστά η Dr. Honaker.
Αφυδάτωση
Η ζάλη μπορεί επίσης να προκληθεί από την αφυδάτωση, η οποία οδηγεί σε μείωση της αρτηριακής πίεσης. Η χαμηλή πίεση έχει ως συνέπεια πιο αργή κυκλοφορία του αίματος στον εγκέφαλο, με συνέπεια αίσθημα ζάλης το πρωί που ξυπνάτε.
Σε αυτή την περίπτωση, η λύση είναι απλή: αυξήστε την πρόσληψη υγρών καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας. Οι αφυδατωμένοι ηλικιωμένοι, πάντως, μπορεί να χρειασθούν εισαγωγή στο νοσοκομείο και ενδοφλέβια ενυδάτωση. Σε τέτοια περίπτωση θα αποκατασταθεί και η ισορροπία ηλεκτρολυτών στον οργανισμό τους.
Λήψη ορισμένων φαρμάκων
Ορισμένα φάρμακα προκαλούν ζάλη το πρωί που ξυπνάμε, λόγω των επιδράσεων που ασκούν στην αρτηριακή πίεση ή της αλληλεπίδρασής τους με άλλα φάρμακα. Αυτό μπορεί, λ.χ., να συμβεί με ορισμένα:
- Αντιβιοτικά
- Αντικαταθλιπτικά
- Αντιεπιληπτικά
- Αντιψυχωσικά
- Αντιρετροϊκά (για την HIV/AIDS λοίμωξη)
- Διουρητικά
- Ανοσοκατασταλτικά
- Οπιούχα αναλγητικά
Αν νομίζετε ότι τα φάρμακά σας ευθύνονται για την πρωινή ζάλη σας, συμβουλευθείτε τον γιατρό που σας τα χορήγησε. Μην διακόψετε, όμως, για κανένα λόγο από μόνοι σας τη λήψη τους, τονίζει η Dr. Honaker.
Άπνοια στον ύπνο
Αν πάσχετε από υπνική άπνοια, η αναπνοή σας διακόπτεται πολλές φορές την ώρα που κοιμάστε. Αυτό έχει ως συνέπεια να μην οξυγονώνεται καλά το αίμα και το εγκέφαλός σας. Η συνέπεια είναι ζάλη το πρωί που ξυπνάτε. Μπορεί ακόμα να νιώθετε ίλιγγο και πονοκέφαλο που επιδεινώνει τη ζάλη σας.
Οι πάσχοντες από υπνική άπνοια συνήθως ροχαλίζουν δυνατά, με το ροχαλητό τους να διακόπτεται ξαφνικά και να ξαναρχίζει με δυνατή ανάσα. Αν έχετε τέτοια συμπτώματα, συμβουλευθείτε έναν ειδικό στις διαταραχές ύπνου.
Καρδιακή ανεπάρκεια
Όταν η καρδιά έχει ανεπάρκεια, δεν κατορθώνει να εξωθήσει αρκετό αίμα ώστε να καλύψει τις ανάγκες του σώματος. Αυτό μπορεί να προκαλέσει προβλήματα αρτηριακής πίεσης και ζάλη, όταν αλλάζετε θέση.
Υπάρχει επίσης γνωστή συσχέτιση ανάμεσα στην καρδιακή ανεπάρκεια, τα προβλήματα ισορροπίας και τον κίνδυνο πτώσεως. Επομένως χρειάζεται προσεκτική αντιμετώπιση, με βάση τις οδηγίες του θεράποντος καρδιολόγου.
Φωτογραφία: iStock
