Ένα νέο εμβόλιο, ειδικά παρασκευασμένο ώστε να στοχεύει τις γενετικές μεταλλάξεις των καρκινικών κυττάρων, φαίνεται πως σταματά τις υποτροπές στο μελάνωμα του δέρματος. Το εμβόλιο δοκιμάστηκε μαζί με την καθιερωμένη θεραπεία σε περισσότερους από 150 ασθενείς υψηλού κινδύνου. Ενάμιση χρόνο αργότερα, ο κίνδυνος υποτροπής και θανάτου ήταν σχεδόν 45% χαμηλότερος στους ασθενείς που το έλαβαν.
Οι ειδικοί χαρακτηρίζουν το εύρημα ως «ιδιαιτέρως ελπιδοφόρο». Η μελέτη είναι η πρώτη που παρέχει ξεκάθαρες ενδείξεις ότι ένα εξατομικευμένο θεραπευτικό εμβόλιο μπορεί να εμποδίσει την «επιστροφή» του καρκίνου.
Αν τα ευρήματα αυτά επιβεβαιωθούν σε μεγαλύτερη μελέτη, θα αποτελέσουν ορόσημο στον τομέα των αντινεοπλασματικών (αντικαρκινικών) θεραπευτικών εμβολιασμών, λένε οι ειδικοί.
Η νέα μελέτη παρουσιάσθηκε στο ετήσιο συνέδριο της Αμερικανικής Εταιρείας Έρευνας του Καρκίνου (AACR 2023). Το συνέδριο διεξάγεται στο Ορλάντο της Φλόριντα από τις 14 έως τις 19 Απριλίου 2023.
Ο ρόλος των αντιγόνων
Τα αντικαρκινικά εμβόλια έχουν ως στόχο να «διδάξουν» στο ανοσοποιητικό σύστημα να επιτίθεται στον καρκίνο. Αυτό το επιτυγχάνουν εκθέτοντας τα ανοσοποιητικά Τ-λεμφοκύτταρα σε μία πρωτεΐνη (ή αντιγόνο) που φέρουν τα καρκινικά κύτταρα. Ωστόσο έως πρότινος η προσπάθεια αυτή αποτύγχανε, διότι πολλά από τα αντιγόνα των καρκινικών κυττάρων υπάρχουν και στα υγιή κύτταρα.
«Οι προσπάθειες της τελευταίας 25ετίας είχαν εστιαστεί σε αντιγόνα που δεν ήταν απολύτως ειδικά για τους καρκινικούς όγκους», δήλωσε ο επικεφαλής ερευνητής Dr. Jeffrey Weber, καθηγητής Ογκολογίας στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης. «Οι νεότερες προσεγγίσεις εστιάζονται σε αντιγόνα που παράγουν συγκεκριμένες καρκινικές μεταλλάξεις (νεοαντιγόνα). Επομένως τα αντιγόνα αυτά είναι μοναδικά για τα καρκινικά κύτταρα».
Το νέο εμβόλιο είναι ένα mRNA εμβόλιο, δηλαδή παρήχθη με την τεχνολογία που χρησιμοποιήθηκε στα εμβόλια για τον κορωνοϊό. Περιέχει τις πληροφορίες για 34 μοναδικά νεοαντιγόνα. Είναι επίσης παρασκευασμένο με τρόπο που ενισχύει την αντίδραση του ανοσοποιητικού, πρόσθεσε ο Dr. Weber.
Η νέα μελέτη
Η νέα μελέτη τιτλοφορείται KEYNOTE-942. Το εμβόλιο που δοκιμάστηκε προς το παρόν είναι γνωστό με την κωδική ονομασία mRNA-4157/V940. Χορηγήθηκε σε ασθενείς με σταδίου 3 ή 4 μελάνωμα στο δέρμα, δηλαδή με καρκίνο που είχε εξαπλωθεί στους παρακείμενους λεμφαδένες ή είχε κάνει απομακρυσμένες μεταστάσεις.
Τα προχωρημένα μελανώματα (3ου και 4ου σταδίου) έχουν αυξημένο κίνδυνο υποτροπής. Οι υποτροπές είναι πιθανότερες κατά την πρώτη πενταετία από τη διάγνωση.
Στη μελέτη συμμετείχαν συνολικώς 157 ασθενείς. Όλοι τους έκαναν ανοσοθεραπεία με το φάρμακο πεμπρολιζουμάμπη (pembrolizumab). Οι 107 εξ αυτών έλαβαν επίσης το αντινεοπλασματικά mRNA εμβόλιο. Οι ασθενείς χωρίσθηκαν τυχαία στις δύο ομάδες (τυχαιοποιημένη μελέτη).
Κάθε ασθενής έλαβε εννέα δόσεις από το εμβόλιο, με χρονική απόσταση τριών εβδομάδων η μία από την άλλη. Κάθε τρεις εβδομάδες λάμβαναν και το pembrolizumab, αλλά με αυτό έκαναν έως και 18 θεραπείες.
Τα ευρήματα
Ενάμιση χρόνο αργότερα, δεν είχε υποτροπιάσει το 78,6% των ασθενών που είχαν υποβληθεί στη συνδυασμένη αγωγή. Το αντίστοιχο ποσοστό σε όσους λάμβαναν σκέτη την ανοσοθεραπεία ήταν 62,2%.
Η διαφορά αυτή αντιστοιχεί σε μείωση κατά 44% του κινδύνου υποτροπής ή θανάτου με τη χορήγηση του εμβολίου, είπε στο συνέδριο ο Dr. Weber.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ακόμα πως το εμβόλιο ήταν αποτελεσματικό ανεξαρτήτως του αριθμού των μεταλλάξεων στα καρκινικά κύτταρα κάθε ασθενούς. Απέδιδε δηλαδή τόσο στους ασθενείς με πολλές μεταλλάξεις (πάνω από 10) όσο και σε εκείνους με λίγες.
«Για πρώτη φορά μία τυχαιοποιημένη μελέτη δείχνει ότι η προσθήκη ενός mRNA νεοαντιγονικού εμβολίου ενισχύει τα οφέλη της ανοσοθεραπείας. Και μάλιστα το επιτυγχάνει χωρίς να αυξήσει σημαντικά την τοξικότητα», τόνισε ο Dr. Weber. «Η μελέτη αυτή είναι εξαιρετικά σημαντική, διότι παρέχει ελπίδες για σημαντικά κλινικά οφέλη».
Οι ερευνητές ετοιμάζονται τώρα να αρχίσουν μεγαλύτερη μελέτη, για να επαληθεύσουν τα ευρήματά τους. Την παρούσα μελέτη χρηματοδότησαν οι παρασκευάστριες εταιρείες του εμβολίου (Moderna) και του pembrolizumab (MSD).
Φωτογραφία: iStock
