Από την Ρούλα Τσουλέα
Στο προσκήνιο έχει έλθει τα τελευταία 24ωρα ο καρκίνος του παγκρέατος, μετά την αποκάλυψη της Ελληνοαμερικανίδας παρουσιάστριας Μαρίας Μενούνος ότι πάσχει μία σπάνια μορφή του. Ο καρκίνος στο πάγκρεας είναι αντικειμενικά μία δύσκολη στην αντιμετώπισή της ασθένεια, αφού στο σχεδόν 80% των περιπτώσεων γίνεται αντιληπτός σε προχωρημένο στάδιο.
Η κυρία Μενούνος ήταν τυχερή. Ο δικός της καρκίνος έγινε αντιληπτός σε αρχικό στάδιο. Επιπλέον ανήκει σε έναν σπάνιο τύπο (στους νευροενδοκρινείς όγκους του παγκρέατος βαθμού κακοήθειας 2) που συνήθως έχει καλή πρόγνωση. Για την πλειονότητα των ασθενών με τις πιο συχνές μορφές, όμως, η έγκαιρη διάγνωση είναι μεγάλο ζητούμενο.
Σε αυτήν μπορεί να συμβάλλουν τα ευρήματα πρόσφατων μελετών, οι οποίες αποκάλυψαν τρία άγνωστα συμπτώματα τα οποία μπορεί να αποτελούν πολύ πρώιμες ενδείξεις της νόσου.
Τα συμπτώματα αυτά μπορεί να εκδηλωθούν 1 έως 2 χρόνια πριν διαγνωστεί ο καρκίνος. Το γεγονός αυτό ανοίγει τον δρόμο στην έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση, εκτιμούν οι ερευνητές.
Οι ξαφνικές αλλαγές στη φαρμακευτική αγωγή
Όπως γράφουν επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ στην επιστημονική επιθεώρηση Nature Communications, ο καρκίνος στο πάγκρεας προκαλεί δεκάδες συμπτώματα, τα οποία όμως δεν είναι ειδικά γι’ αυτόν.
Έχει, όμως, διαπιστωθεί ότι μερικά χρόνια πριν διαγνωστούν με τη νόσο, πολλοί ασθενείς αναπτύσσουν προβλήματα που θα μπορούσαν να αποτελούν πρώιμες ενδείξεις του. Μπορεί λ.χ. να έχουν νέα μεταβολικά προβλήματα, όπως υπεργλυκαιμία (αυξημένα επίπεδα σακχάρου ή διαβήτης). Ή μπορεί να παρουσιάσουν σημαντική απώλεια βάρους.
Είναι τουλάχιστον ενδιαφέρον το γεγονός ότι η κυρία Μενούνος δήλωσε πως διαγνώστηκε με διαβήτη τύπου 1 μόλις το περασμένο φθινόπωρο. Και εφέτος τον Φεβρουάριο χειρουργήθηκε για καρκίνο στο πάγκρεας.
Οι γιατροί έχουν επίσης παρατηρήσει στην κλινική πρακτική ότι οι ασθενείς που εκδηλώνουν τη νόσο είχαν αρχίσει ή σταματήσει ορισμένα φάρμακα 1-2 χρόνια πριν διαγνωστούν, επειδή είχαν παρουσιάσει ξαφνικά νέα νοσήματα ή συμπτώματα όπως:
- Υπεργλυκαιμία
- Φλεβική θρομβοεμβολή
- Ενοχλήματα στην κοιλιά
- Κατάθλιψη
Με βάση αυτή την παρατήρηση οι ερευνητές του Χάρβαρντ εξέτασαν το ιατρικό ιστορικό 128.973 εθελοντών. Οι 991 εξ αυτών είχαν διαγνωστεί με καρκίνο στο πάγκρεας.
Όπως διαπίστωσαν, ορισμένες πρόσφατες αλλαγές στη φαρμακευτική αγωγή όντως σχετίζονται με τον συγκεκριμένο καρκίνο. Αυτές είναι:
- Η πρόσφατη έναρξη αντιδιαβητικής ή αντιθρομβωτικής αγωγής
- Η πρόσφατη διακοπή της αντιυπερτασικής αγωγής
Όταν μάλιστα υπάρχει συνδυασμός τέτοιων αλλαγών σε ένα άτομο, ο κίνδυνος αυξάνεται σημαντικά. Στην πραγματικότητα, οι ασθενείς που είχαν προσφάτως αρχίσει να παίρνουν αντιδιαβητικά φάρμακα και είχαν σταματήσει τα αντιυπερτασικά, είχαν σχεδόν πενταπλάσιες πιθανότητες να διαγνωστούν με καρκίνο στο πάγκρεας.
Δεν βρέθηκε όμως ανάλογη συσχέτιση με άλλους καρκίνους του πεπτικού. Και εννοείται ότι οι αλλαγές αυτές αφορούν ασθενείς που διέκοψαν ή/και άρχισαν μία αγωγή με εντολή γιατρού (όχι από μόνοι τους).
Η δίψα και τα σκουρόχρωμα ούρα
Πριν από δύο χρόνια, εξ άλλου, επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης είχαν δημοσιεύσει μεγάλη μελέτη σε 24.236 πάσχοντες από καρκίνο στο πάγκρεας. Οι ασθενείς αυτοί είχαν διαγνωστεί στην Αγγλία μεταξύ 2000 και 2017.
Οι ερευνητές εξέτασαν τα συμπτώματα των ασθενών σε διάφορες χρονικές περιόδους πριν την διάγνωση. Τα συνέκριναν επίσης με τα συμπτώματα άλλων ασθενών, που δεν είχαν διαγνωστεί με τη συγκεκριμένη κακοήθη νόσο.
Η μελέτη τους δημοσιεύθηκε στην Βρετανική Επιθεώρηση Γενικής Ιατρικής (BJGP). Όπως γράφουν οι ερευνητές, το σχεδόν 70% των ασθενών είχαν διαγνωστεί όταν πια είχαν μεταστάσεις (στάδιο 4 του καρκίνου).
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι ασθενείς είχαν συνολικώς 23 συμπτώματα. Τα δύο από αυτά ήταν έως τότε άγνωστα. Πρόκειται για την δίψα και τα σκουρόχρωμα ούρα που μπορεί να παρατηρηθούν και 1 χρόνο πριν την διάγνωση του καρκίνου.
Τα πιο ανησυχητικά συμπτώματα ήταν δύο άλλα. Αυτά ήταν κοινά στον συχνό καρκίνο στο πάγκρεας (το αδενοκαρκίνωμα, όπως λέγεται) και στους νευροενδοκρινείς όγκους του παγκρέατος. Αυτά τα συμπτώματα είναι σοβαρά και παρατηρήθηκαν λίγο πριν τη διάγνωση του καρκίνου. Πρόκειται για:
- Κιτρίνισμα στο δέρμα (ίκτερος)
- Αιμορραγία στο στομάχι ή στο έντερο
Υπήρχε επίσης ένα σύμπτωμα που άρχισε να εκδηλώνεται ακόμα και 2 χρόνια πριν την διάγνωση του καρκίνου. Αυτό ήταν η ακούσια (δηλαδή χωρίς δίαιτα) απώλεια βάρους.
Άλλα συμπτώματα που είχαν οι ασθενείς ήταν διάρροια, δυσκοιλιότητα, αίμα στα κόπρανα, αλλαγές στις συνήθειες του εντέρου, έμετοι, δυσπεψία, ψηλάφηση μάζας στην κοιλιά, ναυτία, τυμπανισμός, κόπωση, πόνος στην κοιλιά κ.λπ. Όλ’ αυτά πρέπει μεν να ελέγχονται από έναν γιατρό, αλλά οι πιθανές αιτίες τους είναι πολλές, διευκρινίζουν οι γιατροί για να μην τρομάζουμε προκαταβολικώς.
Φωτογραφία: iStock
