Τον ύπνο τους έχουν χάσει οι επιστήμονες με την κλιματική αλλαγή και τη ραγδαία εξάπλωση των κουνουπιών που μεταδίδουν λοιμώδη νοσήματα. Μετά τον δάγκειο πυρετό και τον ιό του Δυτικού Νείλου που ανιχνεύονται ολοένα συχνότερα σε Ευρώπη και Αμερική, φοβούνται ότι λίαν συντόμως θα επιστρέψει μία ακόμα «κουνουπονόσος»: ο κίτρινος πυρετός.
Η συγκεκριμένη νόσος είναι ενδημική σε 34 χώρες της Αφρικής και 13 της Κεντρικής και Νότιας Αμερικής, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ). Συνολικώς, υπολογίζεται ότι προκαλεί 200.000 κρούσματα. Το ανησυχητικό όμως είναι ότι κοστίζει τη ζωή 30.000 εκ των ασθενών αυτών, αναφέρει ο Παναμερικανικός Οργανισμός Υγείας (PAHO) του ΠΟΥ.
Στην αμερικανική ήπειρο, από το 1985 έως το 2012 το 95% όλων των κρουσμάτων είχαν αναφερθεί σε τέσσερις χώρες:
- Στο Περού (54% των κρουσμάτων)
- Στη Βολιβία (18%)
- Στη Βραζιλία (16%)
- Στην Κολομβία (7%)
Το πρόβλημα όμως είναι ότι ο κίτρινος πυρετός δείχνει να επιταχύνεται σε τροπικές περιοχές της Λατινικής Αμερικής, όπως η Βραζιλία και η Βενεζουέλα, λέει ο καθηγητής Dr. Peter Hotez, κοσμήτορας στην Εθνική Σχολή Τροπικής Ιατρικής του Πανεπιστημίου Baylor, στο Τέξας.
Επιπλέον, σε πολιτείες των ΗΠΑ όπως το Τέξας και η Φλόριντα παρατηρείται αύξηση στα κρούσματα των νοσημάτων που μεταδίδουν τα κουνούπια, όπως:
- Η ελονοσία
- Ο δάγγειος πυρετός
- Ο ιός Ζίκα
- Ο ιός chikungunya
«Η επανεμφάνιση στις ΗΠΑ μιας νόσου όπως ο κίτρινος πυρετός, που έχει εξαφανιστεί από το 1905, θα ήταν αποσταθεροποιητική, εξαιτίας της υψηλής θνησιμότητάς του», τονίζει ο καθηγητής.
«Να αυξηθεί η επιτήρηση»
Ο φόβος των επιστημόνων είναι τόσο μεγάλος, ώστε δημοσίευσαν σχετικό άρθρο στην κορυφαία ιατρική επιθεώρηση New England Journal of Medicine. Το άρθρο συνυπογράφουν ο Dr. Hotez και οι συνεργάτες του στο Baylor, μαζί με συναδέλφους τους από το Πανεπιστήμιο Stanford. Σε αυτό, ζητούν να γίνει «εθνική προτεραιότητα» η επιτήρηση και η προετοιμασία για ενδεχόμενη επανεμφάνιση της νόσου στις ΗΠΑ.
Όπως εξηγούν οι επιστήμονες, από το 1820 έως το 1905 ο κίτρινος πυρετός αποδεκάτισε ολόκληρες συνοικίες σε περιοχές όπως:
- Η Νέα Ορλεάνη
- Το Γκάλβεστον
- Το Μέμφις
- Το Τσάρλεστον
Το τελευταίο που χρειάζεται αυτή τη στιγμή, είναι να επιστρέψει σε αυτές και σε άλλες περιοχές των νότιων ΗΠΑ, τονίζουν.
Ωστόσο η Ευρώπη δεν απέχει πολύ από το να βρεθεί αντιμέτωπη με κάτι ανάλογο, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου & Πρόληψης Ασθενειών (ECDC). Σε έκθεσή του που δημοσιεύθηκε τον περασμένο Ιούνιο, αναφέρει πως το κουνούπι που μεταδίδει (και) τον κίτρινο πυρετό, το Aedes aegypti, έχει ήδη εγκατασταθεί στην Κύπρο από το 2022. Επομένως, μπορεί κάλλιστα να εξαπλωθεί και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Τι είναι ο κίτρινος πυρετός
Όπως αναφέρει ο ΠΟΥ, ο κίτρινος πυρετός είναι μία ιογενής λοίμωξη, που προκαλείται από ιό παρόμοιο με αυτόν του δάγκειου πυρετού και του πυρετού Ζίκα. Ωστόσο έχει πολύ μεγαλύτερη θνησιμότητα.
Η νόσος μεταδίδεται από κουνούπια που τσιμπούν κυρίως στη διάρκεια της ημέρας. Τα κουνούπια που τον μεταδίδουν ζουν γύρω από τα σπίτια, στα δάση και τη ζούγκλα ή και στα δύο.
Η περίοδος επωάσεως (δηλαδή Το χρονικό διάστημα που μεσολαβεί από το τσίμπημα μέχρι την ανάπτυξη της νόσου) είναι 3-6 ημέρες. Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν εκδηλώνουν συμπτώματα. Όταν αυτά εκδηλωθούν είναι:
- Πυρετός
- Μυαλγίες (πόνοι στους μυς)
- Πονοκέφαλος
- Ανορεξία
- Ναυτία ή έμετος
Στους περισσότερους ασθενείς τα συμπτώματα υποχωρούν σε 3-4 μέρες. Σε μικρό ποσοστό, όμως, εντός 24 ωρών από την ανάρρωση αρχίζει μια δεύτερη, πιο τοξική φάση. Σε αυτή τη φάση επανεμφανίζεται πυρετός, αλλά είναι υψηλός. Επιπλέον, προσβάλλονται πολλά όργανα του σώματος, συνήθως το ήπαρ και οι νεφροί.
Οι ασθενείς είναι πιθανό να εκδηλώσουν ίκτερο, σκουρόχρωμα ούρα και πόνο στην κοιλιά με έμετο. Μπορεί επίσης να παρουσιάσουν αιμορραγία από το στόμα, τη μύτη, τα μάτια ή τον στόμαχο.
Οι μισοί από τους ασθενείς στους οποίους ο κίτρινος πυρετός προκαλεί τοξική νόσο, χάνουν τη ζωή τους εντός 7-10 ημερών.
Θεραπεία και εμβόλιο
Ειδική θεραπεία για τον κίτρινο πυρετό δεν υπάρχει. Στους ασθενείς συνιστάται ανάπαυση, καλή ενυδάτωση και ιατρική συμβουλή εάν επιδεινωθούν. Αναλόγως με την περίπτωση μπορεί να παραμείνουν στο σπίτι τους ή να χρειασθούν νοσηλεία στο νοσοκομείο.
Η διάγνωση του κίτρινου πυρετού δεν είναι εύκολη, ιδίως στα αρχικά στάδια. Και στην πιο σοβαρή μορφή, όμως, μπορεί αρχικά να εκληφθεί ως ελονοσία, λεπτοσπείρωση ή άλλο νόσημα. Η τελική διάγνωση γίνεται με εξειδικευμένες εξετάσεις.
Δεδομένης της κατάστασης, όμως, η καλύτερη θεραπεία είναι η πρόληψη. Όπως αναφέρει ο ΕΟΔΥ, ο κίτρινος πυρετός μπορεί να προληφθεί:
- Με τη λήψη όλων των μέτρων προφύλαξης από τα νύγματα εντόμων (κουνούπια, κρότωνες και άλλα αρθρόποδα)
- Με το εμβόλιο για τον κίτρινο πυρετό
Το εμβόλιο αυτό ήδη συνιστάται στους ταξιδιώτες ηλικίας 9 μηνών και πάνω, που πρόκειται να επισκεφθούν χώρες και περιοχές στην Αφρική και τη Νότια Αμερική με κίνδυνο μετάδοσης του ιού.
Φωτογραφία: iStock
