Οι θερμοκρασίες ανεβαίνουν και έρχεται πάλι η ώρα να βγούμε στις παραλίες. Ποια είναι όμως τα σημάδια που λειτουργούν ως ενδείξεις ότι μια θάλασσα είναι καθαρή;
Ζεις σε μια χώρα που σύμφωνα με τους ειδικούς έχει από τις πλέον καθαρές και ασφαλείς για την υγεία σου θάλασσες. Ελάχιστες είναι οι περιοχές στις οποίες δεν είναι ασφαλές να κολυμπήσεις, και αυτό είναι μια εξαιρετική τύχη που έρχεται να προστεθεί στην ηλιοφάνεια και τα υπέροχα τοπία της χώρας.
Συμβαίνει συχνά όταν μπαίνεις στην θάλασσα να παρατηρείς θολερότητα, φυσαλίδες, αφρούς ή ιριδισμούς, που μπορεί να σε κάνουν να ανησυχείς και να αμφιβάλλεις για το κατά πόσο είναι καθαρή. Από την άλλη, ίσως η ύπαρξη αχινών σε ενθαρρύνει ότι μπορείς να κολυμπήσεις άφοβα. Τι ισχύει όμως; Μιλήσαμε με την Μαρία Ελευθεριάδου, Περιβαλλοντολόγο, MSc, Ωκεανογράφο, συνεργάτη του Τμήματος Ωκεανογραφίας & Θαλασσίων Επιστημών του Πανεπιστημίου Αιγαίου, για να μας διευκρινίσει τους μύθους και τις αλήθειες σχετικά με τα σημάδια που δείχνουν πως μια θάλασσα είναι καθαρή.
Οι αχινοί είναι πράγματι μια ένδειξη καθαρής θάλασσας. O αχινός είναι ένας οργανισμός που φιλτράρει το νερό και είναι σχετικά ευαίσθητος στις επικίνδυνες συγκεντρώσεις. Αυτό σημαίνει ότι όπου υπάρχει αχινός η θάλασσα είναι καθαρή. Βέβαια, υπάρχουν και καθαρά νερά στα οποία δεν υπάρχουν αχινοί λόγω της υπεραλίευσης τους ή άλλων φυσικών-οικοσυστημικών λόγων.
Μέδουσες = Εξαρτάται
Η ύπαρξη μεδουσών είναι διφορούμενη όσον αφορά την καθαρότητα της θάλασσας. Ναι μεν το γεγονός ότι υπάρχουν πληθυσμοί μεδουσών σημαίνει μια γενικότερη υγεία του θαλάσσιου περιβάλλοντος, όμως το θερμό νερό που τις ελκύει πολλές φορές συγκεντρώνει και κάποια άλλα στοιχεία τα οποία μπορεί να είναι βλαβερά για την υγεία των λουόμενων.
«Γυαλιά» ή αλλιώς αουρέλια = Μάλλον βρώμικη
Τα γυαλιά, οι διαφανείς μέδουσες που λέγονται και αουρέλια, συνήθως εμφανίζονται σε θάλασσες με ρύπανση, γιατί ελκύονται περισσότερο από τα θερμά νερά και από περιοχές με ζωοπλαγκτόν, που επίσης τις περισσότερες φορές θεωρείται δείκτης ρύπανσης. Βέβαια, πολλές φορές είναι πολύ δύσκολο ένας απλός λουόμενος που δεν είναι ειδικός να ξεχωρίσει τα γυαλιά από τις υπόλοιπες μέδουσες.
Φύκια = Ανάλογα το είδος
Υπάρχουν τα φύκια που είναι κολλημένα στους βράχους, η ulva (που λέγεται και μαρούλι της θάλασσας γιατί μοιάζει με το γνωστό λαχανικό) και είναι ένδειξη ρύπανσης της θάλασσας. Όμως θαλάσσια φυτά όπως η Ποσειδωνία, τα γνωστά μας καφετιά φύκια που έχουν σχήμα κορδέλας, είναι ένδειξη ότι η θάλασσα είναι καθαρή.
Φυσαλίδες = Εξαρτάται
Οι αφροί μπορεί να προέρχονται είτε από την ύπαρξη απορρυπαντικών στο νερό, που σημαίνει ότι κοντά εκεί υπάρχει εκροή αστικών λυμάτων, συνεπώς η θάλασσα δεν είναι καθαρή, είτε να δημιουργούνται με την αυξημένη συγκέντρωση του φυτοπλαγκτόν. Από εκεί και πέρα, σπανίως αποτελεί δείγμα ρυπασμένων νερών, αν διακρίνεται ο πάτος της θάλασσας και πρόκειται για καθαρή παραλία.
Οι ιριδισμοί στην επιφάνεια του νερού = Ανησυχητικό
Υποδηλώνουν την ύπαρξη πετρελαίου ή άλλων υδρογονανθράκων στο νερό. Συνεπώς αυτό δείχνει ότι εκεί κοντά υπάρχει κάποια βιομηχανία ή βιοτεχνία της οποίας ξεφεύγουν καύσιμα, ότι υπάρχει έντονη κίνηση σκαφών στην περιοχή, ή ακόμη και το ότι στην περιοχή μπορεί να υπάρχει πετρελαιοκηλίδα ή και φυσική ανάβλυση.
Ρεύματα και αίσθηση δροσερού νερού = Θετικό
Όταν αισθάνεσαι το νερό δροσερό σημαίνει ότι υπάρχει κίνηση του νερού στην περιοχή που το ανανεώνει και το καθαρίζει, συνεπώς έχουμε χαμηλότερες συγκεντρώσεις από επιβαρυντικές ουσίες.
Μυρωδιά = Να την εμπιστεύεσαι
Η μυρωδιά είναι αλάνθαστη. Μπορείς να εμπιστεύεσαι τη μύτη σου και, αν αισθανθείς οσμή βόθρου ή πετρελαίου, καλό θα ήταν να αποφύγεις το συγκεκριμένο νερό.
Θολά νερά = Εξαρτάται
Η θολερότητα των νερών είναι επίσης διφορούμενη. Υπάρχουν περιπτώσεις που τα θολά νερά σημαίνουν αύξηση της οργανικής ύλης από κάποια εκροή βόθρου ή άλλου επιβαρυντικού παράγοντα. Από την άλλη θολό μπορεί να είναι το νερό και σε μια πιο κλειστή περιοχή, όπου το υπόστρωμα της άμμου ανασηκώνεται εύκολα όταν το πατάς και δημιουργεί θολούρα.
Το πιο αλάνθαστο κριτήριο
Το πλέον αλάνθαστο κριτήριο για την καθαρότητα των νερών της θάλασσας όμως, όπως επισημαίνει η κ. Ελευθεριάδου είναι οι λουόμενοι να εμπιστεύονται τις πινακίδες που υπάρχουν στις παραλίες που έχουν σταθμούς δειγματοληψίας και είναι μέρος του προγράμματος παρακολούθησης ποιότητας των υδάτων κολύμβησης του Υπουργείου Περιβάλλοντος.
«Ο απλός πολίτης, ο οποίος δεν μπορεί να συγκρίνει συγκεντρώσεις και δεν μπορεί να αναγνωρίσει με σιγουριά όλα τα παραπάνω σημάδια, το πιο ασφαλές είναι να εμπιστευτεί το επίσημο πρόγραμμα έλεγχων ποιότητας υδάτων κολύμβησης».
