Η ελκυστικότητα των υπερ-επεξεργασμένων τροφών οφείλεται τόσο στη γεύση τους όσο και στην οικονομική τους τιμή, ένας συνδυασμός επικίνδυνος που σύμφωνα με πολυάριθμες μελέτες απειλεί και την υγεία μας.

Σύμφωνα με τριανταετή διαχρονική αμερικανική μελέτη, που δημοσιεύεται στο The BMJ, η αυξημένη κατανάλωση υπερεπεξεργασμένων τροφών σχετίζεται με ελαφρά υψηλότερο κίνδυνο θανάτου με τα τρόφιμα που έχουν υποστεί τη μεγαλύτερη επεξεργασία (όπως έτοιμα κρεατικά, πουλερικά, σακχαρούχα και αρτοσκευάσματα) να έχουν και τον υψηλότερο συσχετισμό με τον κίνδυνο πρόωρου θανάτου.

Κατά τους ερευνητές, οι καταναλωτές δεν χρειάζεται να αποβάλλουν από τη διατροφή τους, όλα τα επεξεργασμένα τρόφιμα, αλλά να είναι πολύ φειδωλοί με τα συσκευασμένα αρτοποιήματα, τα σνακ, τα ανθρακούχα ποτά, τα ζαχαρούχα δημητριακά και τα έτοιμα προμαγειρεμένα φαγητά.

Τα σκευάσματα αυτά που περιέχουν χρωστικές, γαλακτωματοποιητές, αρώματα και άλλα πρόσθετα συστατικά (ζάχαρη, κ.α.), σας «ανεβάζουν» ενεργειακά, ωστόσο, έχουν πολύ αλάτι, κορεσμένα λιπαρά και, το κυριότερο, σας στερούν βιταμίνες και φυτικές ίνες.

Η έρευνα αποκαλύπτει

Οι περισσότερες έρευνες συσχετίζυον την κατανάλωση υπερ-επεξεργασμένων τροφών με την παχυσαρκία, τις καρδιακές παθήσεις, τον διαβήτη και τον καρκίνο του παχέος εντέρου, αλλά ελάχιστες μακροχρόνιες μελέτες έχουν εστιάσει στη σύνδεση με την θνησιμότητα από κάθε αιτία και ειδικά από τον καρκίνο.

Οι επιστήμονες, στην προσπάθειά τους να καλύψουν το κενό γνώσης, βασίστηκαν στη μελέτη της υγείας 74.563 νοσηλευτριών σε 11 πολιτείες των ΗΠΑ, στο πλαίσιο της γνωστής έρευνας Nurses’ Health Study (1984-2018).  Στη συνέχεια, διερεύνησαν την φυσική κατάσταση 39.501 ανδρών, επαγγελματιών υγείας από τις 50 Πολιτείες των ΗΠΑ, που συμμετείχαν στη μελέτη Health Professionals Follow-up Study (1986-2018).

Επιλέχθηκαν άτομα που δεν είχαν ιστορικό καρκίνου, καρδιαγγειακών νοσημάτων ή διαβήτη. Οι συμμετέχοντες ανά δύο χρόνια πληροφορούσαν τους ερευνητές για την κατάσταση της υγείας τους και κάθε τέσσερα χρόνια, συμπλήρωναν ερωτηματολόγια διατροφής. Οι βαθμολογήσεις της συνολικής ποιότητας διατροφής τους, έγινε μέσω του Δείκτη Εναλλακτικής Υγιεινής Διατροφής 2010. 

Εντός του διαστήματος των 34 ετών, οι ειδικοί κατέγραψαν 48.193 θανάτους, συμπεριλαμβανομένων 13.557 θανάτων λόγω καρκίνου, 11.416 θανάτων λόγω καρδιαγγειακών παθήσεων, 3.926 θανάτων με αιτία τα αναπνευστικά προβλήματα και 6.343 θανάτων που προκλήθηκαν από νευροεκφυλιστικές παθήσεις.

Σε σύγκριση με τους συμμετέχοντες που κατανάλωναν 3 μερίδες υπερ-επεξεργασμένων τροφίμων την ημέρα, εκείνοι που κατανάλωναν 7 μερίδες την ημέρα, παρουσίαζαν κατά 4% υψηλότερο κίνδυνο συνολικών πρόωρων θανάτων,  9% υψηλότερο κίνδυνο θανάτων άλλης αιτιολογίας, συμπεριλαμβανομένου ενός ποσοστού 8% υψηλότερου κινδύνου θανάτου από νευροεκφυλιστικές νόσους. 

Ωστόσο, δεν βρέθηκαν συσχετίσεις αυτών των ποσοτήτων πρόσληψης των τροφίμων με θανάτους που οφείλονται σε καρδιαγγειακά νοσήματα, καρκίνο και αναπνευστικά προβλήματα.

Σε απόλυτους αριθμούς, το ποσοστό θανάτου από οποιαδήποτε αιτία, μεταξύ των ατόμων που βρίσκονταν στο χαμηλότερο (3 μερίδες ημερησίως) και το υψηλότερο (7 μερίδες ημερησίως) τεταρτημόριο πρόσληψης εξαιρετικά επεξεργασμένων τροφίμων, ήταν 1.472 και 1.536 ανά 100.000 ανθρώπινα έτη.

Το σημαντικότερο εύρημα ήταν ότι η συνολική ποιότητα της διατροφής επιδρά εντονότερα και μακροπρόθεσμα στην υγεία, από ότι η περιστασιακή κατανάλωση αυτών των τροφών.

Οι ερευνητές εξηγούν ότι επρόκειτο για μελέτη παρατήρησης και ότι  χρειάζονται περισσότερες έρευνες για να επιβεβαιωθούν τα ευρήματα αυτά και σε άλλους πληθυσμούς.

Επιπλέον, όπως ενημερώνουν οι ειδικοί, η διαβούλευση για την ποιότητα των υπερ-επεξεργασμένων τροφίμων, δεν πρέπει να παρεμποδίζει την εφαρμογή πολιτικών για τα τρόφιμα που βελτιώνουν την υγεία.